آیت‌الله منتظری

عموم و اطلاق آن، مورد خاص را هم شامل شود بلکه متعارف در آیات قرآن چنین است.

به طور کلی عمومیت آیه شریفه شامل معادن و گنجها و غواصی در دریا جهت طلب کردن مروارید و ارباح مکاسب بلکه بخشش ها و جوائز نیز می‎باشد، و روایات مستفیضه ای که در تفسیر آیه در ابواب مختلف وارد شده است دلالت بر همین عموم دارد.

[روایات وارده در تبیین مفهوم غنیمت ]

1- در حدیث وصیتهای پیامبر(ص) به علی (ع) آمده است:

"ای علی، به درستی که عبدالمطلب در جاهلیت پنج سنت قرار داد که خداوند آنها را برای او در اسلام حفظ نمود (تا اینکه فرمود:) عبدالمطلب گنجی یافت که خمس آن را خارج نموده و در راه خدا صدقه داد، پس خداوند این آیه را نازل فرمود: واعلموا انما غنمتم من شئ فأن لله خمسه - بدانید هر غنیمتی نصیب شما می‎شود یک پنجم آن، از آن خداست."فی حدیث وصایا النبی (ص) لعلی (ع): یا علی، ان عبدالمطلب سن فی الجاهلیة خمس سنن اجراها الله له فی الاسلام (الی ان قال:) و وجد کنزا فاخرج منه الخمس و تصدق به فانزل الله: "واعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه." (وسائل ‏345/6، باب 5 من ابواب ما یجب فیه الخمس، حدیث 3)

2- در صحیحه علی بن مهزیار به نقل از امام جواد(ع) - ابو جعفر دوم (ع) - آمده است که فرمودند:

"اما خمس غنائم و فواید در هر سال بر آنان واجب است بپردازند، خداوند - متعال - می‎فرماید: واعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه - بدانید که هر گونه غنیمتی نصیب شما می‎شود یک پنجم آن، از آن خداست. پس غنائم و فوائد - خدا رحمتت کند - عبارت است از غنیمت و فایده ای که انسان برده و جایزه گران قیمت