صفحه ۸۰

می‎داد تا معرفت پیدا نمایند و برای آنان از صدقات سهمی در نظر می‎گرفت تا نسبت به دین شناخت پیدا کنند و در آن رغبت ورزند.

"و فی الرقاب" کسانی هستند که به جهت اینکه مرتکب قتل خطایی و انجام ظهار و خوردن قسم و کشتن صید در حرم شده اند، پرداخت کفاره بر آنان واجب می‎باشد، و چیزی ندارند تا کفاره بدهند، و این در حالی است که ایمان دارند؛ لذا خداوند برای آنان در صدقات سهمی برای پرداخت کفاره قرار داده است. [معمولا "و فی الرقاب" را آزاد نمودن بردگان معنا می‎کنند ولی در این روایت نامی از آن برده نشده ].

و "غارمین" کسانی هستند که به خاطر اموالی که بدون اسراف در طاعت خدا خرج نموده اند مقروض شده باشند، که بر امام واجب است دیون آنها را بپردازد و آنان را از گرفتاری برهاند.

و "فی سبیل الله" کسانی هستند که برای جهاد از منزل خارج شده و نزد آنان چیزی که با آن خود را قوی و توانا کنند نیست، یا افرادی از مؤمنان که اموال و امکاناتی ندارند که به حج مشرف شوند، یا جمیع راههای خیر که فی سبیل الله محسوب می‎شود، پس بر امام است که از زکات به آنان بپردازد تا قدرت بر انجام حج و جهاد بیابند.

"و ابن السبیل" مسافرینی هستند که سفر آنان در جهت طاعت خدا بوده و از راه بازمانده اند و مالشان از دستشان رفته، که بر امام است از زکات و صدقات آنان را به وطنشان بازگرداند."فی الوسائل عن الشیخ باسناده، عن علی بن ابراهیم: انه ذکر فی تفسیره تفصیل هذه الثمانیة الاصناف فقال: فسر العالم (ع) فقال: الفقراء هم الذین لا یسألون و علیهم مؤونات من عیالهم، و الدلیل علی انهم هم الذین لا یسألون قول الله - تعالی -: للفقراء الذین احصروا فی سبیل الله لا یستطیعون ضربا فی الارض یحسبهم الجاهل اغنیاء من التعفف تعرفهم بسیماهم لا یسألون الناس الحافا. و المساکین هم اهل الزمانات، و قد دخل فیهم الرجال و النساء و الصبیان. و العاملین علیها هم السعاة و الجباة فی اخذها و جمعها و حفظها حتی یؤدوها الی من یقسمها. و المؤلفة قلوبهم - قال: - هم قوم و حدوا الله و خلعوا عبادة من دون الله و لم یدخل المعرفة قلوبهم ان محمد رسول الله (ص)، و کان رسول الله (ص) یتألفهم و یعلمهم و یعرفهم کیما یعرفوا فجعل لهم نصیبا فی الصدقات؛ لکی یعرفوا و یرغبوا. و فی الرقاب قوم لزمتهم کفارات فی قتل الخطاء و فی الظهار و فی الایمان و فی قتل الصید فی الحرم، و لیس عندهم ما یکفرون و هم مؤمنون، فجعل الله لهم سهما فی الصدقات لیکفر عنهم. و الغارمین قوم قد وقعت علیهم دیون انفقوها فی طاعة الله من غیر اسراف، فیجب علی الامام ان یقضی عنهم و یفکهم من مال الصدقات. و فی سبیل الله قوم یخرجون فی الجهاد و لیس عندهم ما یتقوون به او قوم من المؤمنین لیس عندهم ما یحجون به او فی جمیع سبل الخیر، فعلی الامام ان یعطیهم من مال الصدقات حتی یقووا علی الحج و الجهاد. و ابن السبیل ابناء الطریق الذین یکونون فی الاسفار فی طاعة الله فیقطع علیهم و یذهب مالهم، فعلی الامام ان یردهم الی اوطانهم من مال الصدقات. (وسائل ‏145/6، باب 1 من ابواب المستحقین للزکاة، حدیث 7)

ناوبری کتاب