صفحه ۷۱

را علف می‎دهند.

یازدهم: عبدهای خدمتکار.

دوازدهم: زیورآلاتی که پوشیدن آنها حرام است، مانند زیورآلات زنان برای مردان و بالعکس.

تفصیل شرائط و مقدار زکات و دلیل آن در این اموری که بیان شد را می‎توان از جلد دوم کتاب زکات، و غیر آن طلب نمود؛ رجوع شود.کتاب الزکاة ‏181/2 - 284

بیان استدلال نیز چنین است: زکات در این امور ذکر شده اگرچه به حسب جعل شرعی مستحب است ولکن حاکم حق در هر زمان می‎تواند بر حسب احتیاج، آن را واجب گرداند؛ چنانکه امیرالمؤمنین (ع) در زکات اسبان بنابر آنچه در روایات آمده وسائل ‏51/6، باب 16 من ابواب ما تجب فیه الزکاة و... چنین عمل نمود.

انصاف این است که آنچه ما بیان نمودیم گرچه موافق عقل و منطق است لکن جمع بین روایات نیست، بلکه موجب کنار گذاردن روایات زیادی است، پس به ناچار باید برای رفع این مشکل فکر دیگری نمود.شاید مقصود روایاتی است که می‎گفت: زکات فقط در نه چیز است و پیامبراکرم (ص) علاوه بر آن را مورد عفو قرار داد، بدین گونه که عفو آن حضرت یک حکم حکومتی همیشگی و برای همه زمانها و مکانهاست. (مقرر)

ممکن است این مشکل (تعارض اخبار مسأله) را با بیانی دیگر حل نمود، و آن اینکه روایات تعمیم علاوه بر اینکه بیشتر بوده و در آنها روایات صحیح و حسن وجود دارد، وقتی با عمومات قرآن و با روایاتی که دال بر مصالح و حکمت تشریع زکات است - از قبیل برطرف کردن حاجتها و نیازها- موافقت داشته باشد، در چنین صورتی "اخبار تعمیم" بر اخبار "تخصیص زکات به نه چیز" مقدم است، بنابراین یا روایات حصر زکات در نه چیز رها می‎شود یا حمل می‎شود بر اینکه ائمه (ع) خواسته اند برای تضعیف دولتها و حکومتهای ظالم، منابع مالی آنان را مسدود و

ناوبری کتاب