آیت‌الله منتظری

کارخانه های عظیم، تجارتهای بزرگ و سودآور، ساختمانهای آسمانخراش، کشتی ها و ماشین ها و هواپیماها و محصولات گوناگون کشاورزی و...بسیار ناچیز و کم ارزش است. و از سوی دیگر مصارف هشتگانه زکات هم که مساوی با عمده احتیاجات اجتماع و دولتها در زمانهای مختلف است، به اموال زیاد نیازمند است. [که زکات آن نه چیز مشخص پاسخگوی آن نیازمندیهای گسترده نیست.] علاوه بر آن روایات زیادی هم دلالت دارد بر اینکه خداوند - متعال - در اموال اغنیاء آنچه که برای رفع احتیاجات فقراء کفایت می‎کند را واجب فرموده که شاید ذکر "فقراء" هم از باب مثال باشد و در واقع مقصود مصارف هشتگانه زکات است، که اکنون نمونه هائی از آن روایات را از نظر می‎گذرانیم:

1- در صحیحه زراره و محمد بن مسلم از امام صادق (ع) است که فرمود: "همانا خداوند - عزوجل - برای فقراء در اموال اغنیاء آنچه را که کفایت نیاز آنان را کند قرار داده، و خدا می‎دانست اگر آن مقداری که واجب فرموده کفایت نیاز فقراء را نمی کند البته آن را زیادتر قرار می‎داد؛ پس نیازمندی و گرفتاری فقراء از جانب آنچه خداوند برای آنان مقدر فرموده نمی باشد، بلکه این وضعیت بد آنان به خاطر منع حقشان از جانب اغنیاء است. اگر مردم حقوقی که بر عهده آنان است را اداء می‎کردند به یقین فقراء به خوبی زندگی می‎کردند."ففی صحیحة زرارة و محمد بن مسلم، عن ابی عبدالله (ع) قال: ان الله - عزوجل - فرض للفقراء فی مال الاغنیاء ما یسعهم، و لو علم ان ذلک لا یسعهم لزادهم. انهم لم یؤتوا من قبل فریضة الله - عزوجل - و لکن اوتوا من منع من منعهم لا مما فرض الله لهم. و لو ان الناس ادوا حقوقهم لکانوا عائشین بخیر. (وسائل ‏3/6، باب 1 من ابواب ما تجب فیه الزکاة و...حدیث 2)

2- در صحیحه عبدالله بن سنان از امام صادق (ع) است که فرمود: "همانا خداوند - عزوجل - زکات را واجب کرد همان طور که نماز را واجب فرمود، اگر شخصی زکات خود را حمل کند و به طور علنی اعطا کند هیچ بر او عیب نمی باشد. [چون واجب عبادی محض نیست بلکه در تشریع آن احتیاجات اجتماع لحاظ شده