صفحه ۵۸

در صحیحه زراره که می‎فرماید: "رسول الله (ص) صدقه (زکات) را در هر چیزی که زمین برویاند قرار داد غیر از صیفی جات و سبزیجات". این روایات با تصریح به اینکه رسول الله (ص) زکات را در غیر نه چیز قرار نداد بلکه آن را بخشید منافات دارد.

و بعضی از آن روایات را عرف با اخباری که زکات را در نه چیز می‎داند معارض نمی داند، بلکه این اخبار را قرینه می‎گیرد بر اینکه آن دسته از روایات را بر ثبوت زکات به طور مطلق که با استحباب هم منافات ندارد حمل نماید... پس انصاف این است روایاتی که زکات را در سایر اجناس اثبات می‎کند اگر به طور کلی حمل بر تقیه شود به قواعد فقهی نزدیکتر است.

مگر گفته شود: اینکه صدقه خودش رجحان داشته و امکان دارد از این روایات استحباب صدقه به عنوان زکات - اگرچه بر سبیل توریه باشد - اراده شده باشد [یعنی ائمه (ع) چنین القاء نمایند که مقصودشان زکات واجب است ولی قصد جدی آنان زکات مستحب باشد] و چنین امکانی با ضمیمه کردن فهم اصحاب از روایات و فتاوای آنها از باب مسامحه، در اثبات استحباب زکات کافی است."مصباح الفقیه 19/

قرائن حمل روایات بر تقیه:

قرائن داخلی و خارجی حمل بر تقیه را تأیید می‎کند. قرینه خارجیه همان مشهور بودن فتوا به وجوب زکات در غیر نه چیز در بین اهل سنت است.

اما قرینه داخلی تعبیراتی است که در بعضی روایات وارد شده مثل مرسله قماط [که حضرت با غضب و عصبانیت فرمود: به خدا سوگند در زمان رسول خدا...] و روایت طیار [که حضرت با ناراحتی از اصرار سائل فرمود: اقول لک ...] و روایت

ناوبری کتاب