صفحه ۵۶

بیشتر و قویتر از آنهاست معارض است، و ممکن است آن روایات حمل شود بر اینکه در حال تقیه صادر شده، چون اکثر مخالفین امامیه قائل به وجوب زکات در جمیع اصناف می‎باشند."جوامع الفقیه 153/ (چاپ دیگر111/).

سخن صاحب حدائق نیز به طور خلاصه و فشرده چنین است:

"اصحاب، بین روایات جمع کرده اند به اینکه روایات اخیر را بر استحباب حمل نموده اند، چنانکه قاعده و عادتشان در جمیع ابواب چنین است، ولی اظهر نزد من حمل این روایات است بر تقیه که به هنگام اختلاف روایات ریشه و اساس همه مشکلات است؛ زیرا قول به وجوب زکات در جمیع حبوبات، مذهب شافعی و ابی حنیفه و مالک و ابی یوسف و محمد است؛ چنانکه علامه در منتهی این مطلب را یادآور شده است."

و بر همین مطلب دلالت دارد خبر صدوق از ابی سعید قماط از کسی که از او نقل نموده که از امام صادق (ع) درباره زکات سؤال شد، حضرت فرمود: رسول الله (ص) زکات را بر نه چیز قرار داد و غیر آن را بخشید: گندم و جو و خرما و کشمش، و طلا و نقره، و گاو و گوسفند و شتر. سائل گفت: و ذرت ؟ حضرت عصبانی شد، سپس فرمود: به خدا قسم در عصر رسول الله (ص) کنجد و ذرت و ارزن و جمیع حبوبات وجود داشت. سائل دوباره گفت: مردم می‎گویند اینها در زمان پیامبر(ص) نبوده و حضرت زکات را بر نه چیز قرار داد، چون غیر از نه چیز وجود نداشت، حضرت عصبانی شدند و فرمودند: دروغ می‎گویند، آیا عفو جز از چیزی که موجود است امکان دارد؛ خیر به خدا قسم من چیزی غیر از نه چیز که زکات بر آن وضع شده باشد نمی شناسم، هر کس خواهد ایمان آورد و هر کس خواهد کفر ورزد.وسائل ‏33/6، باب 8 من ابواب ما تجب فیه الزکاة، حدیث 3

ناوبری کتاب