صفحه ۴۹۵

از این حدیث و حدیث پیشین استفاده می‎شود که این حکم از جانب امیرالمؤمنین (ع) از باب منت بر اهل بصره واقع شده، چنانچه نظیر همین حکم از رسول خدا(ص) بر اهل مکه واقع گردید، و الا این حق آنان بود که زخم خوردگان را از پا درآورند گریخته شان را تعقیب نمایند، که به زودی بیان خواهد شد.

6- و در مستدرک از مفید به سند خویش از نامه ای که امیرالمؤمنین (ع) بعد از واقعه جمل به اهل کوفه نوشت آمده است: "وقتی که خداوند آنان را شکست داد فرمان دادم که فراری تعقیب نگردد، زخم خورده از پا درنیاید، کشف عورت نشود و پرده ای دریده نگردد و کسی داخل خانه ای نشود مگر با اجازه، و مردم را امان دادم."من تحف العقول عن ابی الحسن الثالث (ع) انه قال فی جواب یحیی بن اکثم: "و اما قولک : ان علیا قتل اهل صفین مقبلین و مدبرین، و اجاز علی جریحهم و انه یوم الجمل لم یتبع مولیا و لم یجز علی جریح و من القی سلاحه آمنه و من دخل داره آمنه؛ فان اهل الجمل قتل امامهم و لم یکن لهم فئة یرجعون الیها و انما رجع القوم الی منازلهم غیر محاربین و لا مخالفین و لا منابذین و رضوا بالکف عنهم، فکان الحکم فیهم رفع السیف عنهم و الکف عن اذاهم؛ اذ لم یطلبوا علیه اعوانا. و اهل صفین کانوا یرجعون الی فئة مستعدة و امام یجمع لهم السلاح و الدروع و الرماح و السیوف و یسنی لهم العطاء و یهیئ لهم الانزال و یعود مریضهم و یجبر کسیرهم و یداوی جریحهم و یحمل راجلهم و یکسو حاسرهم و یردهم فیرجعون الی محاربتهم و قتالهم فلم یساو بین الفریقین فی الحکم؛ لما عرف من الحکم فی قتال اهل التوحید؛ لکنه شرح ذلک لهم فمن رغب عرض علی السیف او یتوب عن ذلک ." (وسائل ‏56/11، باب 24 از ابواب جهاد عدو، حدیث 4 به نقل از تحف العقول 480/)

7- و نیز در مستدرک از امالی مفید به سند خویش از حبة العرنی آمده است که در واقعه جنگ جمل: وقتی مردم شکست خورده و گریختند، منادی امیرالمؤمنین (ع) ندا داد: "زخم خورده را از پا درنیاورید، گریخته را تعقیب نکنید، و هر کس به خانه خود رود و در را ببندد در امان است، و هر کس سلاحش را به زمین گذارد در امان است."فی الکافی ایضا بسنده عن ابی حمزة الثمالی قال: قلت لعلی بن الحسین (ع): ان علیا(ع) سار فی اهل القبلة بخلاف سیرة رسول الله (ص) فی اهل الشرک ؟ قال: فغضب (ع) ثم جلس ثم قال: "سار والله فیهم بسیرة رسول الله (ص) یوم الفتح ان علیا(ع) کتب الی مالک و هو علی مقدمته فی یوم البصرة بان لا یطعن فی غیر مقبل و لا یقتل مدبرا و لا یجیز علی جریح و من اغلق بابه فهو آمن. فاخذ الکتاب فوضعه بین یدیه علی القربوس من قبل ان یقراه ثم قال: اقتلوهم فقتلهم حتی ادخلهم سکک البصرة ثم فتح الکتاب فقراه ثم امر منادیا فنادی بما فی الکتاب." (وسائل ‏55/11، باب 24 از ابواب جهاد عدو، حدیث 2)

ناوبری کتاب