آیت‌الله منتظری

امت بر امام عادل ندارد، گرچه این مورد از آشکارترین مصادیق بغی است؛ دلیل آن، عموم آیه مربوط به "بغی" است و نیز بعضی از روایاتی است که وارد شده است:تذکره 424/1

خداوند متعال در سوره حجرات می‎فرماید: (و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلوا فاصلحوا بینهما فان بغت احداهما علی الاخری فقاتلوا التی تبغی حتی تفئ الی امر الله فان فاءت فاصلحوا بینهما بالعدل و اقسطوا ان الله یحب المقسطین) یعنی: هر گاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند در میان آنان صلح برقرار کنید، و اگر یکی از این دو بر دیگری تجاوز و ستم نماید شما با طائفه یاغی و ظالم پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد، و اگر طایفه ظالم تسلیم حکم خدا شود و زمینه صلح فراهم گردد در میان آن دو طایفه طبق عدالت صلح برقرار نمائید، و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالت پیشگان را دوست دارد."جواهر ‏128/21 می‎توان به صاحب جواهر اشکال کرد که چطور اصل و اطلاق را در عرض یکدیگر ذکر کرده، بلکه اصل را اول ذکر فرموده، در صورتی که "اطلاق خبر" اماره است و تا اماره باشد نوبت به اصل نمی رسد، چون موضوع اصل، شک و تحیر است. (الف - م، جلسه 386 درس)

پس حکم جنگ و قتال در آیه شریفه به صفت "بغی" تعلق گرفته است. و تعلیق یک حکم بر صفتی اشعار به این دارد که وجود آن صفت علت تشریع حکم است؛ بلکه علاوه بر اشعار، دلالت بر علیت وصف برای حکم می‎کند. پس دانسته شد که ملاک در وجوب قتال یا جوازجواهر ‏322/21 آن تحقق صفت "بغی"