صفحه ۴۵۶

برای تو بنده باشد، حضرت فرمودند: "هیچ وقت شخص آزاد را خریداری مکن، نه به صلاح توست و نه به صلاح اهل ذمه."سنن بیهقی ‏324/6، کتاب قسم الفئ و الغنیمة، باب ما جاء فی استعباد الاسیر.

در هر صورت فقهاء امامیه در مسأله اسیر بالغ، بین اسیری که قبل از زمین گیر شدن دشمن اسیر می‎شود و بین اسیری که بعد از آن اسیر می‎شود تفصیل قائل شده اند، نسبت به قسم اول کشتن یا قطع کردن دست و پای او به طور مخالف حتمیت دارد مگر اینکه اسلام بیاورد، و در قسم دوم امام مخیر است بین سه چیز (منت گذاردن، فدیه گرفتن، اسیر گرفتن) یا چهار چیز (منت گذاردن، فدیه گرفتن، اسیر گرفتن و کشتن) و ما هیچ اثری از این تفصیل در کلمات فقهاء سنت ندیدیم، با اینکه چنانچه یادآور شدیم هر دو آیه شریفه اشعار به این مطلب دارند.

ما پیش از این از کتاب خلاف شیخ طوسی و مجمع البیان اقوال فقهای سنت را از نظر گذرانده ایم، اکنون برای تمام کردن فایده، کلام ابن قدامه حنبلی و نیز کلام ماوردی را بیان می‎کنیم:

ابن قدامه در مغنی گوید:

"به طور کلی از کفار حربی کسانی که اسیر می‎شوند بر سه قسم اند:

اول: زنان و کودکان؛ که کشتن آنان جایز نیست و به مجرد اسیر شدن برده مسلمانان می‎گردند، چون پیامبر(ص) از کشتن زنان و بچه ها نهی فرمود. و این روایت مورد اتفاق همه است. و حضرت هر وقت آنان را اسیر می‎کرد به عنوان برده می‎گرفت.

دوم: مردانی از اهل کتاب و مجوسیانی که جزیه در مورد آنها نافذ است؛ که امام نسبت به اینان مخیر بین چهار چیز است: کشتن، منت گذاردن بدون عوض، فدیه گرفتن و برده نمودن.

ناوبری کتاب