لنبی ان یکون له اسری حتی یثخن فی الارض" مربوط به جریان جنگ بدر است که مسلمانان اندک بودند، ولی وقتی که زیاد شدند و قدرت آنان بیشتر شد خداوند - متعال - این آیه را درباره اسراء نازل فرمود: "اما منا بعد و اما فداء" و این گونه خداوند پیامبر(ص) و مؤمنین را در مسأله اسراء مختار قرار داد که اگر خواستند آنان را بکشند، و اگر خواستند به بندگی گیرند و یا از آنان فدیه قبول کنند."کافی 32/5، کتاب الجهاد.
شاید اصل در مسأله اسیر پیش عرف و متشرعه به بندگی و بردگی گرفتن باشد، و غیر آن از قبیل کشتن یا منت گذاردن یا فدیه گرفتن احتیاج به دلیل دارد.
بلکه بسا در برخی از روایات آمده که برخی از افراد کافر حربی که توسط ظلمه به اسارت گرفته میشوند و یا فرزندان کفار حربی که بعضی از ظلمه آنان را به سرقت میبرند، اینان نیز حکم اسیر را دارند؛ و علت جواز هم این است که به وسیله اسارت، آنان را از سرزمین شرک به سرزمین اسلام میآورند، یعنی افراد اسیر شده به طور طبیعی در اجتماعات اسلامی هضم شده و کم کم هویت اسلامی کسب مینمایند. [در این رابطه به چند روایت زیر توجه شود:]
الف - در صحیحه رفاعه نخاس است که گوید: به حضرت ابی الحسن (ع) (موسی بن جعفر "ع)" عرض کردم: رومی ها بر صقلب ها حمله میکنند و فرزندان آنان را از دختر و پسر به سرقت میبرند و پسرانشان را اخته میکنند سپس آنها را به بغداد برده و به تجار میفروشند، شما درباره خریدن آنها چه نظری دارید، در حالی که ما میدانیم آنان به سرقت برده شده و بر آنان بدون اینکه جنگی بینشان باشد هجوم برده اند؟ حضرت در جواب فرمودند: خریدن آنها اشکالی ندارد؛ زیرا آنها را از سرزمین شرک به سرزمین اسلام آورده اند.محمد بن مسلم بن شهاب زهری از فقهای سنت و معاصر حضرت علی بن الحسین (ع) بوده است، او همان کسی است که در تحف العقول آمده که حضرت علی بن الحسین (ع) نامه ای به او مینویسد و او را از نزدیک شدن به دستگاه اموی برحذر میدارد. (الف - م، جلسه 383 درس)