آیت‌الله منتظری

"سواد" نامیده می‎شود دلالت دارد، بدون اینکه مقید به زمینهای آباد باشد، پس باید بر این حمل شود که همه آن زمینها در هنگام فتح آباد بوده است... بنابراین گفته شده: "شهرهای جدید عراق مثل بغداد و کوفه و حله و مشاهد مشرفه اسلامی در دوران اسلام بنا شده و با جنگ فتح نشده و ثابت هم نیست که زمین آن را مسلمانان به عنوان غنیمت مالک شده باشند، و آن مقدار هم که با جنگ فتح شده و با زور از کفار گرفته شده منهدم شده است." چنین سخنی خالی از اشکال نیست، چون زمین "مفتوحة عنوة" مختص به زمینهای ساختمان شده نیست تا اینکه گفته شود آنها منهدم گردیده؛ بنابراین وقتی که شهرهای ذکر شده و آنچه که تعلق به آنها دارد از قبیل روستاها مفتوحة عنوة نباشد، دیگر کدام زمین عراق که 36 میلیون جریب اندازه آن است مفتوحة عنوة می‎باشد؟! و نیز به طور عادی بعید است که شهر مدائن آخر عراق باشد تا آنچه خارج از آن قرار داشته موات و غیرآباد خوانده شود."جواهر ‏167/21؛ و حاشیه مکاسب 53/