تحقق چنین علمی جدا بعید به نظر میآید؛ و اما اگر مشهور شدن بین مورخین فقط سبب ایجاد گمان شود، در آن صورت دلیلی بر حجیت آن نیست.
از سوی دیگر ممکن است برای حجیت سخن مورخ به دو دلیل استناد نمود:
اول: اینکه گفته مورخ دقیق و مورد اعتماد نظیر گفته لغوی در لغت و طبیب در طبابت و صنعتگر در کارش میباشد، و سیره عقلاء در همه زمانها حتی در زمان ائمه (ع) بر این مستقر بوده که در هر فن و حرفه ای گفته اهل خبره آن فن را اخذ میکرده اند. و در این زمینه از ائمه (ع) هم منعی نرسیده است.
دوم: اینکه در این سنخ از موضوعات شرعی که ابتلاء به آنها زیاد بوده و به دست آوردن علم در آنها مشکل است و سهل انگاری در آنها هم به طور کلی جایز نمی باشد، چاره ای جز عمل به ظن نیست، و الا تعطیل احکام لازم میآید، و به این گونه موارد انسداد صغیر اطلاق میشود.مکاسب 77/ (= چاپ دیگر 337/5).
.jpg)
