صفحه ۳۸۸

حضرت فرمود: آری، در صورتی که برای آنان نهری حفر نموده یا کاری را انجام داده که کمکی به ایشان است، در آن صورت مقدار مانده برای اوست.

گوید: و از حضرت پرسیدم درباره شخصی که زمینی از زمینهای خراج را به چند درهم معلوم یا به طعام معلوم اجاره کرده بعد آن را قطعه قطعه یا جریب جریب نموده و به چیز (مبلغ) مشخصی اجاره داده، به طوری که برای خود او در آنچه که از سلطان اجاره نموده مقداری می‎ماند، و چیزی هم خرج نکرده، یا قطعه ای از آن زمین را اجاره داده بنابر اینکه بذر و خرج آن را هم به زارعین بدهد، و آن وقت برای او بیش از مقداری که اجاره کرده می‎ماند، چه خاک زمین از آن او باشد و چه نباشد، حضرت فرمود: وقتی زمینی را اجاره کردی و چیزی در آن خرج نمودی یا در آن تعمیر و ترمیمی انجام دادی، اشکالی در آنچه که بیان نمودی نیست. (یعنی مقدار اضافه مانده برای خودت است).جامع المقاصد ‏45/4، کتاب متاجر، ذیل قول مصنف: و الذی یأخذه الجائر.

این روایت ظهور در این دارد که نزد پرسش کننده صحت و جواز اجاره از سلطان مفروض بوده و فقط در حلیت مقدار باقی مانده شبهه داشته است. و سلطان چنانکه گذشت اشاره است به سلاطین موجود از اموی و عباسی و مانند آنان از سلاطینی که مردم به آنان مبتلا بودند، یا در زمانهای بعد به آنها مبتلا می‎شدند.

ناوبری کتاب