صفحه ۳۵۳

و مانند آن دیگر روایاتی است که در این باره وارد شده و می‎توان به کتاب اموال ابی عبیدو فیه ایضا بسنده عن سهل بن ابی حثمة قال: "قسم رسول الله (ص) خیبر نصفین: نصفا لنوائبه و حاجته، و نصفا بین المسلمین، قسمها بینهم علی ثمانیة عشر سهما." (سنن ابی داود ‏142/2، کتاب الخراج و الفئ و الامارة .) و سیره ابن هشام و فیه ایضا بسنده عن بشیر بن یسار عن رجال من اصحاب النبی (ص): ان رسول الله (ص) لما ظهر علی خیبر قسمها علی ستة و ثلاثین سهما، جمع کل سهم مأة سهم، فکان لرسول الله (ص) و للمسلمین النصف من ذلک، و عزل النصف الباقی لمن نزل به من الوفود و الامور و نوائب الناس." (سنن ابی داود ‏142/2، کتاب الخراج و الفئ و الامارة). و فتوح البلدان بلا ذری و فیه ایضا بسنده عن بشیر بن یسار ایضا: "ان رسول الله (ص) لما افاء الله علیه خیبر قسمها ستة و ثلاثین سهما جمع، فعزل للمسلمین الشطر ثمانیة عشر سهما یجمع کل سهم مأة، النبی (ص) معهم له سهم کسهم احدهم، و عزل رسول الله (ص) ثمانیة عشر سهما - و هو الشطر - لنوائبه و ما ینزل به من امر المسلمین فکان ذلک الوطیح و الکتیبة و السلالم و توابعها فلما صارت الاموال بید النبی (ص) و المسلمین لم یکن لهم عمال یکفونهم عملها فدعا رسول الله (ص) الیهود فعاملهم." (سنن ابی داود ‏143/2، کتاب الخراج و الفئ و الامارة .) مراجعه نمود.

جمع بین این روایات و دیگر روایاتی که در این مجال وارد شده اقتضاء می‎کند که بگوییم: واگذاری همه زمینهای خیبر به دست رسول خدا(ص) به عنوان اینکه ولی امر مسلمین بوده انجام شده، و زمینهای مفتوحة عنوة نیز مال مسلمانان بوده و تقسیم که در روایات آمده مربوط به عوائد و درآمد آنها برحسب مصالح و احتیاجات بوده نه اینکه اصل زمین ها به عنوان ملک شخصی افراد تقسیم می‎شده است.

و آنچه که در بعضی روایات بیان شده که پیامبر(ص) خمس آن زمینها را گرفت، شاید به خاطر توهمی است که برای راویان پیدا شده است که چون پیامبر(ص) بعضی از درآمد آن زمینها را در احتیاجات شخصی خود و خانواده اش مصرف نمود، گمان کرده اند از بابت خمسی است که در آیه خمس بیان شده؛ لذا گفته اند: حضرت خمس آن زمینها را گرفت، در حالی

ناوبری کتاب