آیت‌الله منتظری

محصول فکر و قوای اوست و هر کسی تکوینا مالک فکر و قوای خود می‎باشد، پس قهرا مالک کار خود نیز هست؛ زیرا نظام تشریع صحیح تابع نظام تکوین است.

نکته دوم: ما در جای خود بیان خواهیم کرد که احیاء زمین موجب مالکیت بر اصل زمین نمی شود، بلکه مستلزم مالکیت است بر آنچه که از احیاء کننده سرچشمه گرفته است، و آن فقط همان جهت احیاء و عمران است. و این معنی از این که امام جعفرصادق (ع) سخن خود را که فرمود: "هر گروهی زمینی را احیاء کنند..." بر زمین خیبر منطبق فرمود استفاده می‎شود؛ زیرا اصل زمین خیبر از ملک یهود با غنیمت گرفته شدن خارج گردید. بنابراین استدلال کردن به این تعبیر امام (که هر گروهی زمینی را احیاء کنند سزاوار به آن هستند) بر ملکیت اصل زمین، محل ایراد و اشکال است.

9- صحیحه محمد بن مسلم که گوید: از او (امام محمدباقر(ع" از خریدن زمین اهل ذمه پرسش کردم، حضرت فرمود: "اشکالی ندارد آن را بخری، وقتی که خریدی به منزله آنها خواهی شد و باید حق در زمین را پرداخت کنی، همان طور که آنها پرداخت می‎کردند."روایة ابی بردة بن رجاء قال: قلت لابی عبدالله (ع): کیف تری فی شراء ارض الخراج ؟ قال: "و من یبیع ذلک هو ارض المسلمین ؟" قال: قلت: یبیعها الذی هی فی یده قال: "و یصنع بخراج المسلمین ماذا؟" ثم قال: "لا بأس اشتری حقه منها و یحول حق المسلمین علیه؛ و لعله یکون اقوی علیها و املی بخراجهم منه." (وسائل ‏118/11، باب 71 از ابواب جهاد العدو، حدیث 1؛ تهذیب ‏146/4؛ و استبصار ‏109/3)

10- صحیحه دیگری از محمد بن مسلم به نقل از امام محمدباقر(ع) که (محمد بن مسلم) گوید: از خریدن زمین اهل ذمه از حضرت (ع) پرسش کردم، حضرت فرمود: "اشکالی ندارد، وقتی که خریدی به منزله آنها خواهی شد و باید حق در زمین را پرداخت کنی، همان طور که آنها پرداخت می‎کردند."رجال شیخ 159/