آیت‌الله منتظری

زکات از اختراعات اسلام نیست، بلکه مثل نماز در شرایع پیشین هم وجود داشته است، مانند آنجا که قرآن به حکایت از قول عیسی بن مریم (ع) می‎فرماید: (و اوصانی بالصلاة و الزکاة ما دمت حیا) و مرا تا زنده ام به نماز و زکات سفارش کرده است.مریم (19) 31/

و آنجا که یکی از صفات "اسماعیل صادق الوعد" را این طور بیان می‎کند: "و کان یأمر اهله بالصلاة و الزکاة - او همواره خانواده خود را به نماز و زکات امر می‎کرد."مریم (19) 55/

و آنجا که بعد از ذکر انبیاء گذشته چنین می‎فرماید: "و جعلناهم ائمة یهدون بأمرنا و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلاة و ایتاء الزکاة - ما آنها را امام و رهبر مردم قرار دادیم و آنها به فرمان ما هدایت می‎کردند، و به آنها انجام کارهای نیک و برپاداشتن نماز و ادای زکات را وحی کردیم."انبیاء (21) 73

آیات فوق مؤید مطلبی است که ما پیش از این به آن اشاره کردیم که مراد از زکات هر نوع حق مالی مشخص و معین است که به حسب شرایع مختلف و مکانها و زمانهای متفاوت مقدار و مورد آن الزاما مختلف و متفاوت می‎گردد. و این نکته ای است شایان توجه.

در روایات شیعه و سنی نیز بر وفق قرآن از چیزی که قسیم خمس اصطلاحی می‎باشد به عنوان صدقه تعبیر آورده شده نه زکات، آنجا که خداوند - متعال - می‎فرماید: "خذ من اموالهم صدقة تطهرهم و تزکیهم بها - از اموال آنها صدقه بگیر...."توبه (9) 103/ و آیه شریفه: "انما الصدقات للفقراء و المساکین - جز این نیست که صدقات برای فقیران و مسکینان است."توبه (9) 60/ و آیه شریفه: "و منهم من یلمزک فی