صفحه ۳۳۳

دست حضرت اسیر بودند، پس آنان را آزاد نمود و فرمود: بروید، شما آزادید.""اوساق" جمع "وسق" است، و وسق 60 صاع می‎باشد و هر صاع شرعی حدود سه کیلو است. به وسق یک بار شتر نیز گفته شده است.

روشن است که صفوان بن یحیی و احمد بن ابی نصر بزنطی هر دو از بزرگان اصحاب امام رضا(ع) هستند، و ظاهرا ضمیر به امام رضا(ع) برمی گردد، چنانکه شاهد بر آن روایتی است که بعدا به ذکر آن خواهیم پرداخت، و ظاهرا با این روایت یکی به نظر می‎رسد.

در سلسله سند این روایت اشکالی نیست مگر در علی بن احمد بن اشیم، که شیخ او را جزء اصحاب امام رضا(ع) شمرده و می‎گوید: او مجهول هر کشاورزی اگر سهم خودش به حد نصاب برسد زکات دارد، پس زکات را از روی جمع برنمی دارد، چون مال مشترک است و در مال مشترک باید سهم هر کدام جدا حساب شود. در این جهت علمای سنت با ما مخالف اند، آنها زکات را از جمع برمی دارند. (الف - م، جلسه 357 درس) است.عن الکلینی عن عدة من اصحابنا، عن احمد بن محمد بن عیسی، عن علی بن احمد بن اشیم، عن صفوان بن یحیی و احمد بن ابی نصر جمیعا قالا: "ذکرنا له الکوفة و ما وضع علیها من الخراج و ما سار فیها اهل بیته، فقال: من اسلم طوعا ترکت ارضه فی یده و اخذ منه العشر مما سقت السماء و الانهار و نصف العشر مما کان بالرشا فیما عمروه منها. و ما لم یعمروه منها اخذه الامام فقبله ممن یعمره و کان للمسلمین. و علی المتقبلین فی حصصهم العشر و نصف العشر. و لیس فی اقل من خمسة اوساق شئ من الزکاة . و ما اخذ بالسیف فذلک الی الامام یقبله بالذی یری کما صنع رسول الله (ص) بخیبر: قبل سوادها و بیاضها

ولکن علامه مجلسی در مرآة العقول یعنی ارضها و نخلها - و الناس یقولون: لا یصلح قبالة الارض و النخل و قد قبل رسول الله (ص) خیبر. و علی المتقبلین سوی قبالة الارض العشر و نصف العشر فی حصصهم. و قال: ان اهل الطائف اسلموا و جعلوا علیهم العشر و نصف العشر. و ان مکة دخلها رسول الله (ص) عنوة فکانوا اسراء فی یده فاعتقهم و قال: اذهبوا فانتم الطلقاء." (کافی ‏513/3، کتاب الزکاة، باب اقل مایجب فیه من الحرث، حدیث 2؛ و وسائل ‏119/11، باب 72 از ابواب جهاد العدو، حدیث 1) حدیث را صحیح دانسته. و علامه وحید بهبهانی در تعلیقه اش بر منهج المقال گوید:

ناوبری کتاب