آیت‌الله منتظری

"هر لشکر و گروهی که بدون فرمان امام جنگ کردند و غنیمت به دست آوردند، غنیمت مخصوص امام می‎باشد." این زمینها و غیر آنها از چیزهایی که بعد از پیامبر(ص) فتح شده بجز آنچه که در زمان امیرالمؤمنین (ع) فتح شد بقیه اگر چیزی از آن صحیح به جای مانده باشد مخصوص امام و از جمله انفال است که دیگران با وی در آن شریک نیستند."خلاف 235/3

مرحوم شیخ طوسی (ره) در سه عبارت فوق (که از نهایه و خلاف وی نقل شده) بین زمینهای آباد (محیاة) و زمینهای خشک و بایر (موات) در هنگام فتح فرقی نگذاشته، ولکن چنانکه خواهد آمد ظاهر این است که این حکم (بودن زمینها ملک همه مسلمانان) مخصوص زمینهایی است که هنگام فتح آباد باشند؛ زیرا زمین موات ملک کفار نیست تا اینکه از آنان به عنوان غنیمت گرفته شود، مگر اینکه گفته شود: میراث نیز چون تحت سلطه دولت کفر است، عموم "آنچه که با شمشیر گرفته شود" که در روایات باب بیان شده شامل موات هم می‎شود.

مرحوم شیخ در جای دیگر از جهاد مبسوط بین زمین آباد و موات در هنگام فتح فرق گذاشته است و چنین می‎گوید:

اما زمینهای موات غنیمت نمی باشد و مخصوص امام است، پس اگر فردی از مسلمانان آن را آباد کرد سزاوار تصرف در آن می‎باشد و مالیات آن برای امام است."چنانکه معروف است هر جریب معادل هزار متر مربع است. (مقرر)