جهت اول: مفهوم زکات و صدقه
"زکات" در لغت به معنای "نماء - زیادتی" و "پاکی" آمده است، دیگر معانی هم به این دو معنی برمی گردد.
کتاب معجم مقاییس اللغة در لغت "زکی" مینویسد:
"زاء و کاف و حرف عله - یا - از حروف اصلی این کلمه اند که بر نماء و زیادتی دلالت میکند، به معنای پاک شدن هم گفته شده است. بعضی گفته اند: زکات مال را به این مناسبت زکات میگویند که در آن امید به افزایش مال است، یعنی زیادتی و نمو مال.
برخی نیز گفته اند: زکات را از این رو زکات میگویند که باعث پاکی مال (و قرب صاحب آن به خدا میباشد.) دلیل بر این مطلب آیه شریفه "خذ من اموالهم صدقة تطهرهم و تزکیهم بهاتوبه (9)103/ از اموال آنان صدقه بگیر تا به وسیله آن آنان را پاک ساخته و پرورش دهی" میباشد. پس اصل در همه آنچه که بیان شد به این دو معنی یعنی "زیادتی" و "پاک شدن"معجم مقاییس اللغة 17/3 برمی گردد."