صفحه ۲۶۵

جنگ بدر نازل شده است، بنابر آنچه که در اول سوره بیان شد...

و گفته می‎شود: آیه انفال از آیات محکم است و نسخ نشده و همانا غنیمت مال رسول خدا(ص) است و بین جنگجویان تقسیم نمی شود، و به همین شکل بعد از پیامبر(ص) برای امامان است، و مازری از بسیاری از فقهاء سنت چنین حکایت نموده، و امام می‎تواند بین آنان تقسیم نکند. و به جریان فتح مکه و قصه حنین استدلال نموده که ابوعبیده گوید: رسول خدا(ص) مکه را با جنگ فتح نمود و بر اهل آن منت نهاد و اموال آنان را به آنان برگرداند و آن را تقسیم ننمود و آن را بر ضرر ایشان فئ قرار نداد. و برخی از علماء عقیده دارند که این عمل برای امامان بعد از پیامبر(ص) جایز است.

در جواب گویم: بنابراین معنی آیه شریفه "واعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه" این است که چهارپنجم آن نیز مال امام است، و اگر خواست آن را نگه می‎دارد و اگر خواست بین جنگجویان تقسیم می‎کند، و این درست نیست به دلیل آنچه که بیان کردیم، و به جهت اینکه خداوند سبحان غنیمت را به جنگجویان اضافه کرده و فرموده: واعلموا انما غنمتم من شئ..."در المنثور 161/3

ظاهر این است که قول به نسخ اجتهادی است از ابن عباس و سعید بن جبیر و مجاهد و عکرمه و کسانی که تابع ایشانند؛ به جهت توهم تهافت بین دو آیه، در حالی که شناختید که تهافتی بین دو آیه نیست و در آیه انفال آنچه مورد نظر است بیان حکم اموال عمومی به عنوان اینکه اموال عمومی است و اینکه برای آن مالک شخصی که چاره اندیشی کرده و در آن تصرف نماید نیست، پس آیه انفال مفید این معناست که انفال در اختیار رسول یا امامی که نماینده اجتماع است می‎باشد و اوست که برحسب آنچه مصالح اقتضاء می‎کند و شرع مبین بیان نموده در آن تصرف می‎نماید.

آیه خمس نیز در حقیقت ناظر است به تشریع خمس در همه غنائمی که

ناوبری کتاب