آیت‌الله منتظری

مختلف، مواردی را به عنوان منابع مالی حکومت اسلامی یادآور شده است.

شما قرآن را ملاحظه می‎فرمائید که در بیشترین موارد که به اقامه نماز به عنوان ستون و پایه دین دستور فرموده درست در کنار آن زکات و انفاق در راه خدا را مطرح فرموده است؛ و از همین نکته اهمیت "مال" برای حفظ و بقاء "دین" و "دولت" در طی اعصار و قرون مشخص می‎گردد.

از سوی دیگر چون درج همه مباحث منابع اسلام، به صورت گسترده و مفصل در بخش خاصی از این کتاب چیزی همانند گنجاندن آب دریا در کوزه می‎نمود، به ناچار برای این که کتاب از این مبحث خالی نباشد اجمالا به بیان آن پرداخته ایم، و خوانندگان و پژوهندگان را به کتابهای مفصلی که در این زمینه از شیعه و سنی نوشته شده ارجاع می‎دهیم.

در این زمینه کتابهائی از ما نیز تا کنون به چاپ رسیده، دو مجلد درباره زکات و یک مجلد درباره خمس و انفال؛ بدین امید که خداوند - متعال - ما را بر تتمیم بحث زکات به حول و قوه خویش یاری فرماید. ان شاءالله.حضرت استاد - حفظه الله - به هنگام تدریس و تدوین مبحث علمی پژوهشی زکات هنگامی که به بحث "عاملین علیها - مأمورین گردآوری زکات" رسیدند به تناسب به مبحث حکومت اسلامی - یعنی متن همین کتاب که حدود چهار سال تدوین و تدریس آن به درازا کشید - پرداختند؛ آنگاه به ادامه مباحث زکات بازگشتند، که هم اکنون آن مباحث در دو مجلد دیگر که با دو مجلد پیشین به چهار مجلد می‎رسد توسط نشر تفکر به چاپ رسیده و در اختیار دانش پژوهان قرار دارد. (مقرر)

اکنون با توجه به آنچه که گفته شد یادآور می‎شویم که عناوین مهمی که در کتاب و سنت برای منابع مالی آمده بدین گونه است:

نخست: زکات و صدقات به مفهوم گسترده آن، که صدقات مستحبی و موقوفات و بناهای خیریه عام المنفعة را هم شامل می‎گردد.

دوم: خمس با همه اقسام آن، از جمله خمس سود تجارت و درآمدهای روزمره