صفحه ۲۲۱

مقصود از نقل کلام طولانی شیخ این بود که معلوم شود مسأله نزد قدماء نیز اختلافی بوده است، و اینکه در مسأله نه اجماعی بوده و نه شهرتی، پس واجب است در مسأله به آنچه که مناسب با قواعد است عمل شود. مفید در مقنعه نیز تصریح به اختلاف کرده است، گوید:

"فقهاء شیعه در مسأله خمس در زمان غیبت اختلاف کرده اند، و هر گروهی از آنان به طرف گفتاری رفته اند، از ایشان کسانی اند که به دلیل غیبت امام وجوب بیرون آوردن خمس را از مال ساقط می‎دانند..."نهایه 200/

در حدائق این قولها را به چهارده تا رسانده است:

اول: جدا کردن همه خمس هر شش سهم از اموال و وصیت به انسانی مورد اعتماد و او هم به فرد مورد اعتماد دیگر تا هنگام ظهور امام (ع)، و شیخ مفید این قول را اختیار کرده است.

دوم: قول به حلال گردیدن خمس و سقوط آن به طور مطلق (چه سهم امام و چه سهم سادات) این قول به سلا ر و فاضل خراسانی و عده ای از اخباریین نسبت داده شده است؛ ولکن با دقت در عبارات مراسم اطمینان حاصل می‎شود که مورد حکم تحلیل، بنظر سلا ر انفال است نه خمس، رجوع نمائید.مقنعه 46/

سوم: قول به ذفن همه آن، در مقنعه و نهایه آن را از برخی فقهای شیعه نقل کرده با تکیه به آنچه که در مقنعه روایت کرده از اینکه زمین هنگام ظهور امام (ع) گنجهایش را آشکار می‎کند.

چهارم: پرداختن نصف آن به اصناف سه گانه (یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه) و نصفی که برای امام (ع) است به امانت گذاشته یا دفن شود، و شیخ در نهایه این را اختیار کرده است.

ناوبری کتاب