صفحه ۲۱۵

مکاسب نیز مخصوص امام است؛ و لذا امام (ع) در روایت ابن شجاع نیشابوری آن را به خودش اضافه نموده و فرمود: "آنچه از مخارج سالش اضافه بیاورد خمس آن، مال من است." و در صحیحه ابی علی بن راشد به عنوان یک حق مسلم برای امام شمرده شده است.کتاب البیع 495/2

در حدائق به نقل از منتقی الجمان در مقام جواب از اشکالاتی که بر صحیحه علی بن مهزیار وارد شده آمده است: "احتمال دارد این خمس مخصوص امام باشد، و از بعضی روایات باب و فتوای جماعتی از قدماء نیز چنین استفاده می‎شود." رجوع نمائید.وسائل ‏348/6، باب 8 من ابواب ما یجب فیه الخمس، حدیث 2و3

از سخنان محقق سبزواری در کفایه و ذخیره نیز تمایل ایشان به اینکه همه خمس ارباح مکاسب برای امام است استفاده می‎شود.حدائق ‏356/12

صاحب جواهر نیز در آخر بحث خمس جواهر در مسأله چهارم گوید:

"بله اگر وحشت تنها ماندن از اجماعی که فقهاء شیعه دارند نبود، امکان ادعای ظهور روایات در اینکه همه خمس برای امام است وجود داشت، اگرچه بر امام واجب است از آن به اصناف سه گانه ای که نان خور او هستند بپردازد؛ و لذا اگر اضافه آمد برای امام است، و اگر کم آمد بر امام است که از سهم خودش آن را کامل کند، و آن را بر هر کس که ائمه (ع) بخواهند حلال کنند."کفایة 44/؛ و الذخیرة 486/

بنابراین موضوعی برای قسمت نمودن و سهم بندی کردن باقی نمی ماند، مگر خمس غنائم جنگ که موضوع آن در زمان ما منتفی است.

البته روشن است که امتیاز غنائم جنگ بر دیگر اموال و غنائم به این است که آنها از ابتدای کار به دلیل پیروزی بر دشمن در اختیار رسول یا امام قرار می‎گیرد و از قبیل

ناوبری کتاب