آیت‌الله منتظری

هشتگانه ای است که از جمله آنها تمامی راههای خیر می‎باشد نه فقط خصوص فقراء و مساکین، چنانچه چنین چیزی بعید نیست؛ و شاهد بر آن آیه مصرف صدقات و همچنین اطلاق صدقه بر موقوفات عمومی است و نیز این سخن پیامبر(ص) که: "هر معروفی صدقه است."کافی ‏125/5، کتاب المعیشة، باب المکاسب الحرام، ذیل خبر سکونی. و باز این سخن: "از با فضیلت ترین صدقه ها این است که ضعیف را یاری نمائی."قوله (ص): کل معروف صدقة . (وسائل ‏321/6، باب 41 من ابواب الصدقة، حدیث 1و2) و مانند دیگر استعمالات لفظ "صدقه" در این صورت به طور کلی اشکال مرتفع می‎شود؛ زیرا همه اینها [چه خمس و چه صدقات ] در مصالح اسلام و مسلمین و کارهای مربوط به امامت و حکومت مصرف می‎شود که رسیدگی به فقراء مسلمین و فقراء بنی هاشم از آن جمله است. و در اینجا نکته ای است شایان تأمل قوله (ع): عونک للضعیف من افضل الصدقة . (تحف العقول 414/)؛ زیرا اگر دادن صدقه به بنی هاشم را منع کنیم اشکال که مصرف خمس غیر از صدقه است هنوز باقی است، مگر اینکه گفته شود: فقط تنها زکات واجب است که بنی هاشم از آن منع می‎شوند.فتأمل: بالاخره صدقه اصطلاحی اگر باشد نمی شود به سادات داد مگر اینکه بگوئیم فقط به پیامبر(ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام) نمی شود داد، به سادات دیگر می‎شود داد؛ یا بگوئیم آن صدقه ای که به سادات نمی شود داد خصوص زکات واجب است. (الف - م، جلسه 326 درس)