مأمون دادند این طور میفرمایند: "و از همه مال یک مرتبه خمس واجب است."فی روایة علی بن الحسین بن عبد ربه قال: سرح الرضا(ع) بصلة الی ابی، فکتب الیه ابی: هل علی فیما سرحت الی خمس ؟ فکتب الیه: لا خمس علیک فیما سرح به صاحب الخمس. (وسائل 354/6، باب 11 من ابواب مایجب فیه الخمس، حدیث 2) ولی در کتاب عیون این جمله در نامه حضرت به مأمون دیده نمی شود.
9- در روایت عیسی بن مستفاد، از امام موسی بن جعفر(ع) است از پدرشان که فرمود پیامبراکرم (ص) فرمودند: "...از آنچه که هر یک از مردم مالک آن میشوند باید خمس بیرون آورند تا آن را به سرپرست مؤمنین و امیر آنان برسانند."فی تحف العقول عن الرضا7 فی کتابه الی المأمون قال: و الخمس من جمیع المال مرة واحدة . (وسائل 341/6، باب 2 من ابواب مایجب فیه الخمس، حدیث 13)
10- در فقه الرضا بعد از بیان آیه شریفه این طور میگوید:
"و هر آنچه که مردم بهره میبرند غنیمت است و فرقی هم بین گنجهاو معادن و غواصی نیست... و همچنین سود تجارت و حاصل زمین و دیگر بهره هایی که از کسبها و صنعتها و میراثها و غیر آن به دست میآید؛ زیرا همه اینها غنیمت و بهره اند."فی روایة عیسی بن المستفاد عن ابی الحسن موسی بن جعفر عن ابیه (ع) ان رسول الله (ص) قال:...و اخرج الخمس من کل ما یملکه احد من الناس حتی یرفعه الی ولی المؤمنین و امیرهم. الحدیث. (وسائل 386/6، باب 4 من ابواب الانفال...حدیث 21)
به علاوه وقتی چیزی که با سختی و مشقت برای انسان حاصل شود مالیات به آن تعلق میگیرد، پس چیزی که مجانا و بدون سختی به دست او رسیده سزاوارتر و شایسته تر است به اینکه مالیات به آن تعلق گیرد، و این حقیقتی است که هم عقل و هم اعتبار عقلاء و عرف مردم بر آن شهادت میدهند.
و به طور کلی باید گفت: از آیه شریفه و روایات مستفیضه زیاد استفاده میشود که در مطلق بهره ای که انسان میبرد خمس تعلق میگیرد.
ولکن در کلمات فقهاء منحصرا سود تجارتها و صناعتها و زراعتها بیان شده است، پس - در مقام اجتهاد - آیا عموم آیه و روایات بیان شده را باید گرفت و کلمات فقهاء را حمل بر بیان مثال و ذکر منابع متعارف برای به دست آوردن مال
.jpg)
