آیت‌الله منتظری

پسر - که گمان رسیدن آن برده نمی شد، و مثل اموال دشمنی که ریشه کن گردیده است، و مثل مالی که پیدا شده ولی صاحب آن شناخته شده نیست."فی صحیحة علی بن مهزیار عن ابی جعفر الثانی (ع) - بعد الحکم بوجوب الخمس فی الغنائم و الفوائد

اینکه در روایت جایزه مقید شده به آنکه دارای قدر و منزلت باشد شاید از این جهت است که جایزه کوچک فورا مصرف شده و تا آخر سال باقی نمی ماند. و از مقید شدن ارث به آنکه گمان برده نشود، نبودن خمس در ارثهای متعارفی که قابل پیش بینی است استفاده می‎شود، چنانکه بیان آن خواهد آمد.

2- در موثقه سماعه است که گوید: از امام موسی بن جعفر(ع) درباره خمس سؤال نمودم، حضرت فرمود:

"هر سودی که مردم می‎برند، چه کم باشد چه زیاد."قال: فالغنائم و الفوائد - یرحمک الله - فهی الغنیمة یغنمها المراء و الفائده یفیدها، و الجائزة من الانسان للانسان التی لها خطر، و المیراث الذی لا یحتسب من غیر اب و لا ابن، و مثل عدو یصطلم فیؤخذ ماله، و مثل مال یؤخذ و لا یعرف له صاحب. الحدیث. (وسائل /6 345_350، باب 8 من ابواب مایجب فیه الخمس، حدیث 5)

بنابر اینکه لفظ "کل ما افاد" عام بوده و اموالی که به طور اتفاقی نیز به دست می‎آید را بگیرد، چنانکه چنین احتمالی بعید نیست.

3- صحیحه علی بن مهزیار، از علی بن راشد از حضرت هادی (ع) که حضرت فرمودند:

"بر آنان واجب است که خمس اموالشان را بپردازند." عرض کردم در چه چیز باید خمس بپردازند؟ حضرت فرمود: "در متاعها و صنایعشان."فی موثقة سماعة قال: سألت اباالحسن (ع) عن الخمس، فقال: فی کل ما افاد الناس من قلیل او کثیر. (وسائل ‏350/6، باب 8 من ابواب مایجب فیه الخمس، حدیث 6)