و هنگامی که ائمه متأخر از این دو امام - (ع) - را مشاهده میکنیم آنان به وجوب خمس ارباح مکاسب حکم میکنند و تمام یا قسمتی از آن را هم میگرفتند، پس به ناچار واجب است روایات تحلیل حمل بر موضوعات خاص یا زمان خاص شود:
بر این پایه بعضی از آن روایات بر حلال نمودن نکاح زن و کنیزهای اسیری که در آن زمانها در دست مردم بوده، به جهت حفظ پاکی ولادتها دلالت دارد.
و بعضی از آنها بر حلال نمودن فئ و غنائم جنگ که از دست مخالفین به شیعه میرسیده دلالت دارند. چون در آن زمان غنائم جنگ و کنیزهای اسیر زیاد بوده و شیعه هم زیاد به آنها مبتلا بوده است.
و بعضی از آن روایات بر تحلیل آنچه که از کسی که اعتقاد به خمس نداشته یا خمس نمی داده خریداری شده حمل میگردد.
و بعضی از آنها بر تحلیل در زمانی خاص حمل میشود.
و بعضی از آنها فقط بر تحلیل زمینها و انفال دلالت دارد.
بنابراین از این روایات، تحلیل خمس ارباح مکاسب و دیگر موضوعاتی که خمس به آنها تعلق میگیرد استفاده نمی شود، و اگر تفصیل مطالب گفته شده را خواستید به آنچه در کتاب خمس بیان نموده ایم رجوع کنید.کتاب الخمس 151/ و بعد از آن.
1- صدوق از عبدالله بن بکیر، از امام صادق (ع) روایت کرده که حضرت فرمودند:
"به درستی که از هر یک از شما درهم خواهم گرفت و من در مدینه از کسانی هستم که بیشترین مال را دارد، و با این عمل (گرفتن درهم) اراده نکردم مگر اینکه پاکتان کنم."روی الصدوق باسناده عن عبدالله بن بکیر، عن ابی عبدالله (ع) انه قال: انی لاخذ من احدکم الدرهم و انی لمن اکثر اهل المدینة مالا، ما ارید بذلک الاان تطهروا. (وسائل 337/6، باب 1 من ابواب مایجب فیه الخمس، حدیث 3)
.jpg)
