آیت‌الله منتظری

و غیر اینها از دیگر روایاتی که ناظر به تحلیل در مورد نکاح زنان است به خاطر بیان علتهایی که در آنها وارد شده است.

باز از جمله روایات تحلیل روایاتی است که بر تحلیل چیزهای خریداری شده از کسی که اعتقاد به خمس ندارد یا کسی که در زمان خاصی خمس نمی داده حمل می‎شود؛ مثل بعضی از روایاتی که بیان شد - مانند روایت ابی خدیجه - و همچنین روایت یونس بن یعقوب که گوید: نزد امام صادق (ع) بودم که مردی از قنداق سازان بر حضرت وارد شد و چنین گفت: فدایت شوم در دستان ما مالها و سودها و تجارتها واقع شده که می‎دانیم حق شما در آنها ثابت است و ما در پرداخت آن کوتاهی می‎کنیم، امام صادق (ع) فرمودند: "با شما به انصاف رفتار نکرده ایم اگر امروز شما را به پرداخت آن مکلف نمائیم."روایة یونس بن یعقوب قال: کنت عند ابی عبدالله (ع) فدخل علیه رجل من القماطین فقال: جعلت فداک تقع فی ایدینا الاموال و الارباح و تجارات نعلم ان حقک فیها ثابت و انا عن ذلک مقصرون فقال ابوعبدالله (ع): ما انصفناکم ان کلفناکم ذلک الیوم. (وسائل ‏380/6، باب 4 من ابواب الانفال...حدیث 6)

از این روایت به خوبی تحلیل در زمان خاص استفاده می‎شود، چنانچه در حلال کردن آنچه که خمس یا حق دیگری به آن تعلق گرفته و در دست دیگری بوده سپس منتقل به او شده ظهور دارد، پس شامل آنچه که در دست خود شخص بوده و حق به آن تعلق گرفته نمی شود.

از جمله روایات تحلیل، روایاتی است که بر حلال نمودن فئ و غنائم جنگ که از دست مخالفین به شیعه رسیده باشد دلالت دارد:

1- مثل صحیحه فضلاء به نقل از امام باقر(ع) که فرمود:

"امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) فرمودند: مردم به وسیله شکمها و فرجهایشان هلاک شدند؛ زیرا حق ما را به ما اداء نکردند، مگر شیعیان ما که ایشان و پدرانشان از آن در گشایش اند."صحیحة الفضلاء عن ابی جعفر(ع) قال: قال امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع): هلک الناس فی بطونهم و فروجهم؛ لانهم لم یودوا الینا حقنا، الاو ان شیعتنا من ذلک و آبائهم فی حل. (وسائل ‏379/6، باب 4 من ابواب الانفال...حدیث 1)