صفحه ۱۲۹

تحلیل برای شیعه از جانب ائمه (ع) ظاهرا متناسب با زمانی است که شیعه نمی توانسته یک حکومت حقه تشکیل داده و در انفال و ثروتهای عمومی دخالت و تصرف نماید.

بنابراین اگر فرض کردیم برای حکومت حق امکان تصرف در معادن و استخراج آنها مستقیما وجود دارد، در این صورت به این معادن خمس تعلق نمی گیرد؛ زیرا چنانکه شناختید خمس یک مالیات اسلامی است که مورد آن آنچه مردم به غنیمت برده اند می‎باشد، نه آنچه که حکومت و دولت خود به غنیمت برده اند و در اختیار آنهاست، که تفصیل این مطلب در مبحث انفال خواهد آمد.

3- گنج

گنج مال ذخیره شده در زمین یا دیوار یا کوه را گویند، از جنس طلا باشد یا نقره یا از جواهرات دیگر، و اجمالا در ثبوت خمس در گنج اختلافی بین شیعه و سنی نیست.

شیخ طوسی در زکات خلاف مسأله 145 گوید:

"رکاز همان گنج دفن شده می‎باشد، که در آن خمس واجب است بدون این که اختلاف نظری در آن باشد. و در نزد شیعه این رعایت شده که باید به نصابی که زکات در مثل چنان نصابی واجب می‎شود برسد تا خمس واجب گردد، و این سخن شافعی در فتوای جدید او نیز می‎باشد، ولی در فتوای قدیم می‎گوید کم و زیاد آن خمس دارد، مالک و ابوحنیفه هم این را می‎گویند؛ دلیل ما اجماع فرقه امامیه است."خلاف 321/1

بله در مصرف خمس گنج و معادن بین فقهاء سنت اختلاف است؛ شیخ در خلاف مسأله 151 گوید:

"مصرف خمس از رکاز و معادن همان مصرف فئ می‎باشد، ابوحنیفه هم

صفحه ۱۲۸ صفحه ۱۳۰
ناوبری کتاب