ابویوسف گوید: برای من حدیثی روایت کرد عبدالله بن سعید بن ابی سعید المقبری از جدش که گفت: در جاهلیت چنین بود که وقتی شخصی در چاه میافتاد و هلاک میشد چاه را دیه او قرار میدادند، و وقتی حیوانی او را میکشت آن حیوان را دیه او قرار میدادند، و هنگامی که معدنی باعث هلاکت او میشد معدن را دیه او قرار میدادند، سائلی از پیامبراکرم (ص) از این عمل دوران جاهلیت سؤال نمود، حضرت (ص) فرمودند: اگر کسی به وسیله زبان بسته (حیوان) هلاک شود تلف است، و اگر به سبب معدن هلاک شود تلف است، و اگر به چاه هلاک شود تلف است، و در "رکاز" خمس میباشد. سؤال شد ای رسول خدا(ص) رکاز چیست ؟ حضرت فرمودند: طلا و نقره ای که خداوند در روز آفرینش زمین آن را آفرید."خراج 21/ و 22
مختص نمودن "رکاز" به طلا و نقره بی وجه است، مگر اینکه این دو از باب مثال ذکر شده باشد؛ و ظاهر این است که مفهوم "رکاز" معدن و گنج هر دو را شامل میشود، البته صدق مفهوم "ثبات و نهادن" در معدن قویتر و شدیدتر است. و این سخن پیامبر(ص) که فرمودند: خداوند در روز خلقت زمین، آن را خلق نمود، نیز ظهور در معدن دارد.
در نهایه ابن اثیر آمده است:
.jpg)
