صفحه ۱۱۷

روایت نموده، که گوید: به حضرت عرض کردم: آیا بر امام زکات است ؟ حضرت فرمود:

"محال می‎دانی ای ابا محمد؟ مگر نمی دانی که دنیا و آخرت از آن امام است، هر کجا خواهد می‎نهد و به هرکه خواهد می‎دهد؟"مارواه ابوبصیر عن ابی عبدالله (ع) قال: قلت له: اما علی الامام زکاة ؟ فقال: احلت یا ابامحمد؟ اما علمت الدنیا و الاخرة للامام یضعها حیث یشاء و یدفعها الی من یشاء؟ الحدیث. (کافی ‏408/1، کتاب الحجة، باب ان الارض کلها للامام، حدیث 4)

مراد از این گونه روایات این است که آنچه به ملک امام به عنوان اینکه امام است درآمده، یعنی آن اموال که در بیت المال مسلمین آمده است زکات به آن تعلق نمی گیرد نه آن اموالی که متعلق به شخص امام است؛ زیرا خیلی بعید است که به اموال شخصی امام وقتی که به حد نصاب برسد زکات تعلق نگیرد؛ بدیهی است امام خود یکی از افراد مکلفین می‎باشد، و عمومات تکلیف او را هم شامل می‎شود، همچنان که نماز در پنج وقت بر او واجب است زکات هم نیز به اموال شخصی او وقتی به حد نصاب برسد تعلق می‎گیرد.

در کتاب خراج یحیی بن آدم قرشی آمده است:

"بعضی از فقهاء گویند: زمین تخمیس نمی شود؛ چرا که فئ بوده و غنیمت نیست؛ زیرا غنیمت را امام نگه نمی دارد، ولی زمین را اگر امام بخواهد نگه می‎دارد و اگر بخواهد آن را تقسیم می‎نماید، چنانکه فئ را تقسیم می‎کند، و در فئ خمس نیست بلکه آن برای جمیع مسلمین است."خراج 20/

با این حال یادآور می‎شویم: بعد از نوشتن این مسأله به روایاتی برخوردم که از آنها ممکن است استفاده شود که پیامبر(ص) زمینهای خیبر یا درآمد آن را تخمیس نمودند با آنکه خیبر از زمینهای مفتوحة عنوة بود.

در سیره ابن هشام آمده است:

ناوبری کتاب