آیت‌الله منتظری

به نقل از امام صادق (ع) که فرمودند: هرگاه غنیمت برای رسول خدا(ص) می‎آوردند گلچین آن را می‎گرفت - برای بیت المال - سپس مابقی آن را پنج قسمت می‎کرد و یک قسمت آن را خود برمی داشت و چهار قسمت دیگر را بین کسانی که بر آن جنگیده بودند تقسیم می‎نمود..."صحیحة ربعی عن ابی عبدالله (ع) قال: کان رسول الله (ص) اذا اتاه المغنم اخذ صفوه و کان ذلک له ثم یقسم مابقی خمسة اخماس و یأخذ خمسه ثم یقسم اربعة اخماس بین الناس الذین قاتلوا علیه...(وسائل ‏356/6، باب 1 من ابواب قسمة الخمس، حدیث 3)

از امثال این روایات نمی توان حکم زمین را استفاده نمود؛ زیرا زمین قطعا بین مقاتلین تقسیم نخواهد شد؛ شاید از چنین روایتی بتوان استفاده نمود که آنچه تقسیم می‎شود در آن خمس هست.

"دوم: روایاتی که دلالت می‎کند بر اینکه زمینهایی که به وسیله جنگ وارد حوزه اسلام شده است (مفتوحة عنوة) برای تمامی مسلمانان است چه آنها که هستند و چه آنها که بعدا خواهند آمد تا روز قیامت، و اختیار این زمینها به دست امام است، اگر بخواهد واگذار می‎کند یا آباد کرده و حاصل آن را در مصالح مسلمین مصرف می‎نماید."اگر کسی بگوید آیه "واعلموا انما غنمتم..." عام است زمین را می‎گیرد یا روایت ابوبصیر عام است (کل شئ قوتل علیه) زمین را هم می‎گیرد، گوئیم: ما قبلا گفتیم: "ما من عام الاو قد خص - عامی نیست که تخصیص نخورده باشد." آیه و روایت ابوبصیر عام است ولی این روایت عام را تخصیص می‎زند می‎گوید: زمین برای مصالح مسلمین است، و اطلاق خاص مقدم بر اطلاق عام است. (الف - م، جلسه 31 درس)

از ظاهر این روایات استفاده می‎شود که حکم همه زمین همین است نه چهارپنجم آن.

"سوم: روایاتی که عمل پیامبر(ص) و امام (ع) را نسبت به زمینهائی که به وسیله جنگ وارد حوزه اسلام شده بیان می‎کند (مفتوحة عنوة) که از آن جمله است زمین