صفحه ۴۰۲

گفت: اکنون مشکل مرا حل نمودی، خداوند مشکل شما را حل نماید."جاء رجل من أهل الشام الی علی بن الحسین "ع" فقال: أنت علی بن الحسین ؟ قال: نعم. قال: أبوک الذی قتل المؤمنین ؟ فبکی علی بن الحسین (ع) ثم مسح عینیه فقال: و یلک ! کیف قطعت علی أبی أنه قتل المؤمنین ؟ قال: قوله: اخواننا قد بغوا علینا، فقاتلناهم علی بغیهم. فقال: ویلک ! أما تقراء القرآن ؟ قال بلی. قال: فقد قال الله: "و الی مدین أخاهم شعیبا" "و الی ثمود أخاهم صالحا"؛ فکانوا اخوانهم فی دینهم أو فی عشیرتهم ؟ قال له الرجل: لا، بل فی عشیرتهم. قال: فهؤلاء اخوانهم فی عشیرتهم، ولیسوا اخوانهم فی دینهم. قال: فرجت عنی، فرج الله عنک . (تفسیر عیاشی ‏20/2. آیه اول در سوره اعراف (7) 85/، هود (11) 84/، عنکبوت (29) 36، و آیه دوم در سوره هود (11) 61/ با توجه به آیات و روایاتی که خوانده شد ویژگی های اخلاقی و منش اجتماعی مسئولین و کارگزاران نظام اسلامی و در رأس آنان حاکم و رهبر را می‎توان به شکل زیر دسته بندی نمود: 1- مهربانی و عطوفت با مردم. 2- پرهیز از خشونت و پرخاشگری. 3- دوری از افراد نادان و تنگ نظر. 4- نگهداری خویش به هنگام خشم و غضب. 5- خوش بین بودن نسبت به افراد جامعه مگر در مواردی که خلاف آن ثابت شود. 6- علاقه مفرط به اصلاح و هدایت افراد و پیشرفت جامعه. 7- تواضع و فروتنی با زیردستان. 8- مقاومت در مشکلات و تحمل فشارها و سختی ها. 9- مشورت با مردم در مسائل مربوط به آنان. 10- قاطعیت در امور اجرائی پس از مشورت و تصمیم گیری. 11- سرفرازی و غرور در برابر دشمن و پیروی نکردن از کفار و بیگانگان. 12- آغاز نمودن اصلاح جامعه از خویش و نزدیکان و آشنایان. 13- اعتماد به نفس و بی توجهی به وسوسه خناسان و تفرقه افکنان. 14- احترام قائل شدن برای افراد و گذشت بزرگوارانه از لغزشهای آنان. 15- وفاداری در رفاقت و دلجوئی و احوالپرسی از یاران و دوستان به هنگام قدرت. 16- ارزش قائل شدن برای کارهای نیک و تشویق نیکوکاران. 17- نکوهیده شمردن کارهای ناپسند و تنبیه گناهکاران. 18- جز بر پایه تقوی ارزش قائل نشدن برای خویش و دیگران. 19- گسترش عدالت اجتماعی و با یک چشم نگاه کردن به زیردستان. 20- برخورد نیک با بدکاران به انگیزه به راه راست کشاندن آنان. 21- تطبیق زندگی خویش با زندگی تهیدستان و بیچارگان. 22- شرکت در غم و شادی مردم و رفتن به عیادت مریضان. 23- رفتار و عمل به گونه ای که طمع ستمگران و مستکبران را برنینگیزد و موجب ناامیدی بیچارگان و مستضعفان نشود. 24- همیشه و در هر حال به یاد خدا بودن. 25- در خوشنودی و غضب فقط حق را گفتن. 26- پس از پیروزی گذشت نمودن و از دشمنان دیرین انتقام نکشیدن. 27- با غیر مسلمانان در پناه اسلام با مهربانی و عدل و انصاف و اصول انسانی رفتار کردن. 28- به بزرگان و افراد باشخصیت هر قوم و ملتی احترام گذاشتن. 29- منع نکردن مخالفین از حقوق اجتماعیشان به صرف مخالف بودن با مسئولین و حتی حکومت. 30- رعایت کرامت انسانی در برخورد با افراد مخالف و ناراضی و از بین بردن زمینه های اتهام. 31- پیش از ارتکاب جنایت قصاص نکردن. 32- مراتب دشمنی را در نظر گرفتن و به اندک بهانه ای انگ شرک و نفاق به مخالفان نزدن. 33- از افراد باایمان و بالیاقت که توان انجام کارها را دارند در مسئولیتها استفاده کردن. 34- و به طور خلاصه متخلق بودن به اخلاق پسندیده و خصایل ویژه ای نظیر: گذشت، سخاوت، توجه به مردم، نزاکت و ادب اجتماعی، سبقت در سلام، حیا و عفت در گفتار، امانتداری و... 35- و نیز دوری از خصلت های زشت و نکوهیده ای نظیر: تنگ نظری، پست همتی، به رخ کشیدن ضعف های دیگران، خودنمائی، زیاده خواهی، تملق دوستی، حرمت شکنی و... و ویژگی های دیگری که می‎توان از آیات و روایات استفاده نمود. (مقرر)

ناوبری کتاب