صفحه ۳۸۲

32- در نهج البلاغه در عهدنامه آن حضرت به محمد بن ابی بکر هنگامی که او را به فرمانروائی مصر می‎فرستند آمده است:

"بالهایت را برای آنان بگستر و با نرمی با آنان رفتار کن، چهره ات را بگشا و با یک چشم به آنها بنگر تا بزرگان و اشراف در چشم پوشی از حق بر تو طمع نبندند و بینوایان از عدالت تو مأیوس نشوند، همانا خداوند متعال - ای گروه بندگان - شما را از اعمال کوچک و بزرگ و آشکار و پنهان بازخواست می‎کند، پس اگر عذاب کند به خاطر ستم بیشتری است که شما خود مرتکب شده اید، و اگر ببخشد او بزرگوارترین است."فاخفض لهم جناحک و ألن لهم جانبک، وابسط لهم وجهک، و آس بینهم فی اللحظة و النظرة، حتی لا یطمع العظماء فی حیفک لهم، و لا ییأس الضعفاء من عدلک علیهم، فان الله - تعالی - یسائلکم معشر عباده عن الصغیرة من أعمالکم و الکبیرة، و الظاهرة و المستورة فان یعذب فأنتم أظلم، و ان یعف فهم أکرم. (نهج البلاغه، فیض 886/، لح 383/، نامه 27)

33- باز در همان کتاب در نامه آن حضرت به برخی از کارگزارانش آمده است:

"در وظیفه ای که به عهده تو گذاشته شده از خدا کمک بگیر. و شدت را با نرمی در هم بیامیز و در جائی که مدارا مفید است مدارا کن و در مواردی که جز شدت از تو انتظار نمی رود شدید باش. بال خویش برای رعیت بگستر (با چهره ای گشاده با آنها روبرو شو) و با نرمی با آنها رفتار کن و در نگاه و تعارف و اشاره و سلام یکسان با آنها برخورد نما، تا بزرگان در انحراف تو طمع مبندند و بینوایان از عدل تو مأیوس نشوند. والسلام."فاستعن بالله علی ما أهمک، و اخلط الشدة بضغث من اللین، ارفق ما کان الرفق أرفق و اعتزم بالشدة حین لا یغنی عنک الا الشدة، و اخفض للرعیة جناحک "و أبسط لهم وجهک) و ألی لهم جانبک و آس بینهم فی اللحظة و النظرة، و الاشارة و التحیة حتی لا یطمع العظماء فی حیفک، و لا ییأس الضعفاء من عدلک . والسلام. (نهج البلاغه، فیض 976/، لح 420/، نامه 46)

ناوبری کتاب