صفحه ۳۸

"بی تردید احتمال عدم مراجعه به حاکم، با اطلاق ادله منافات دارد و به علاوه چنین احتمالی به منزله شک کردن در مسأله ای است که امکان به دست آوردن اجماع فقها بر آن وجود دارد، خصوصا در مثل این موضوعات عمومی که در آنها به حکام مراجعه می‎نمایند، چنانچه این معنی بر کسی که آگاهی به شرع و سیاستهای آن و آشنائی به کلمات اصحاب در جایگاههای مختلف داشته باشد مخفی نیست."جواهرالکلام ‏360/16

15- در روایت ابی الجارود آمده است که گفت: ما در یکی از این سالها در عید قربان شک کردیم، پس به هنگام ورود بر امام باقر(ع) در شرایطی که برخی از اصحاب ما آن روز را عید گرفته بودند این مسأله را از آن حضرت (ع) پرسش کردم، حضرت فرمود:

"روز فطر روزی است که آن را مردم افطار کنند و قربان روزی است که مردم قربانی کنند و روز اول ماه رمضان روزی است که مردم آن را روزه بگیرند."الفطر یوم یفطر الناس و الاضحی یوم یضحی الناس، و الصوم یوم یصوم الناس. (وسائل ‏95/7، ابواب ما یمسک عنه الصائم، باب 57، حدیث 7)

16- در کنزالعمال از ترمذی به نقل از عایشه آمده است:

"فطر روزی است که مردم افطار کنند و قربان روزی است که مردم قربانی کنند."الفطر یوم یفطر الناس و الاضحی یوم یضحی الناس. (کنزالعمال ‏489/8، قسم اقوال، کتاب صوم، باب 1، حدیث 23763)

17- ترمذی به سند خویش از ابوهریره روایت کرده که پیامبراکرم (ص) فرمود:

ناوبری کتاب