آیت‌الله منتظری

و باز در همان کتاب آمده است:

از نظایر این وقایع و نیز از داستان جنگ جمل که امیرالمؤمنین (ع) پس از پیروزی بر آنان با اینکه در بین آنان بزرگانشان مانند مروان و عبدالله بن زبیر و در رأس آنان عایشه ام المؤمنین بودند و سبب قتل بسیاری از مسلمین شده بودند و آن حضرت همه آنان را مورد عفو قرار داد، ممکن است بتوان استفاده نمود که در زمان جنگ و به هنگام لشکرکشی یک سپاه علیه سپاه دیگر و در نهایت پیروزی یکی از آنها بر دیگری، رعایت مصالح عمومی بر رعایت مصالح شخصی و فردی مقدم است، و امر انتقام کشیدن یا بخشیدن آنان با امام و رهبر جامعه است. و حکم قصاص و یا غرامت مالی در ارتباط با حقوق فردی و در موارد شخصی است که در حوادث روزمره جامعه پدید می‎آید، نه در چنین موارد عمومی که یک نظام بر نظام دیگر غلبه می‎کند و بلکه شاید بتوان گفت که ادله قصاص و دیات از چنین مواردی منصرف است.

پیامبرخدا مشرکین مکه را مورد عفو قرار می‎دهد با اینکه اینان در جنگ بدر و احد و سایر جبهه ها در ریخته شدن خونهای مسلمانان شرکت داشتند و وحشی قاتل عموی خویش حمزه را می‎بخشد بدون اینکه از دختر و سایر ورثه حمزه رضایت بگیرد؛ و از مجازات مالک بن عوف که مسبب قتل بسیاری از مسلمانان در هوازن بود درمی گذرد.

و امیرالمؤمنین (ع) اصحاب جمل را مورد عفو قرار می‎دهد، با اینکه چنان چه در