صفحه ۳۱۲

اما داوطلبان کسانی هستند که بودجه مشخصی به آنان اختصاص داده نشده است، بادیه نشینان و عشایر و ساکنان روستاها و شهرها هستند که بر اساس آیه شریفه: "انفروا خفافا و ثقالا و جاهدوا باموالکم و انفسکم فی سبیل الله" هنگامی که صدای دعوت جهاد را بشنوند برای انجام فرمان الهی حرکت می‎کنند و به جهاد می‎شتابند. البته در جمله "خفافا و ثقالا - سبکبار و سنگین بار به جهاد بشتابید" چهار نظریه است:

یکی اینکه: پیر و جوان بشتابید. این نظر حسن و عکرمه است. دوم: فقیر و غنی بشتابید. این نظر ابوصالح است. سوم: سواره و پیاده بشتابید. این نظر ابوعمر است. چهارم: با عیال و بدون عیال بشتابید. این نظر را فراء گفته است. و این افراد داوطلب از کمکهای مردمی و زکات به آنان پرداخت می‎شود، یعنی از سهم رسول الله که در آیه صدقات آمده است نه از بودجه عمومی. و جایز نیست از بیت المال به آنان پرداخت گردد؛ زیرا حق آنان درصدقات است. و همچنین به حقوق بران از صدقات نمی شود پرداخت؛ زیرا حق آنان در بیت المال است. و برای هر یک از اینان بودجه مشخصی است که دیگری در آن شریک نیست. ولی ابوحنیفه جایز دانسته که هر یک از این اموال برای دیگری مصرف گردد، متناسب با نیازی که ایجاد می‎شود...."الاحکام السلطانیة 36/

ظاهرا مراد ایشان از سهم رسول الله همان سهم سبیل الله است؛ زیرا رسول الله آن را در جهاد مصرف می‎فرمود. و احتمال دارد که کلمه "رسول الله" اشتباها به جای "سبیل الله" نقل شده باشد؛ در احکام السلطانیه ابی یعلی هم سهم سبیل الله آمده است.الاحکام السلطانیة 39/

مطلب دیگر اینکه ظاهرا باید جایز باشد که به هر دو دسته از هر دو مال پرداخت

ناوبری کتاب