مسلمانان، و این گونه خطاب به همه مردم در آیه اشعار بر این مطلب دارد که این وظیفه متوجه پیغمبر یا حاکم به تنهایی نیست بلکه همه آحاد مسلمانان وظیفه دارند که در حد توانایی به این وظیفه اقدام کنند، در زندگی آموزش نظامی ببینند و قسمتی از اموال خود را به این امر اختصاص دهند، اگر چه تصدی برخی از کارهای مهم و برنامه ریزی آن به عهده حکومت است، چون حکومت در واقع نماینده مردم است و وظیفه اوست که تعلیم نظامی اجباری "سربازی" و تعلیم فنون مختلف نظامی را به مردم اگر برای اسلام و مسلمین صلاح میداند برنامه ریزی کند.
د: آماده کردن نیرو برای برافروختن آتش جنگ نیست. و تکلیف هم منحصر به شرایطی که دشمن وجود داشته باشد و فعلا به کشورهای اسلامی حمله کرده باشد نیست؛ بلکه غرض از آماده کردن نیرو و مراقبت از مرزها، ترساندن دشمنان و بدخواهان احتمالی و ارعاب جدی آنان است، تا امنیت در شهرها حاصل شود و مردم در خانه های خویش با آرامش زندگی کنند، همان چیزی که امروز به آن "صلح مسلح" میگویند.
ه: دشمن تنها کسی که دشمنی او شناخته شده باشد نیست؛ بلکه بسا افرادی که انسان فکر میکند اینان بسیار دوستدار مسلمانانند و تظاهر به اسلام میکنند، در واقع از دشمن ترین دشمنان اسلام باشند، نظیر ستون پنجم و منافقین؛ و شاید آمادگی در برابر آنان نیاز به آمادگی بیشتری داشته باشد، چنانچه مخفی نیست [و آخرین من دونهم لا تعلمونهم، الله یعلمهم ].
و: آماده کردن نیرو متوقف بر مخارج و هزینه های سنگین است و این جز با همکاری اجتماعی و کمکهای مردمی امکان پذیر نیست، به همین جهت آیه شریفه مردم را به اهدای این گونه کمکها ترغیب نموده و فرموده: "و ما تنفقوا من شئ فی سبیل الله یوف الیکم" و اطلاق این آیه شامل انفاق مال و جان و چیزهای دیگر نیز میگردد.
.jpg)
