آیت‌الله منتظری

پیش از این در باب سوم کتاب فصل ششم [جلد اول فارسی ] به هنگام بررسی گسترده روایات در فقه اسلامی، پژوهشی درباره جهاد و دفاع از نظر خوانندگان گذشت، در آنجا برخی از آیات و روایات مسأله را یادآور شدیم.

و اکنون اجمالا یادآور می‎شویم که جهاد ابتدائی برای دعوت به اسلام نیز به گونه ای به جهاد دفاعی بازمی گردد. [زیرا دفاع از توحید دفاع از حقیقت و دفاع از حقوقی است که خداوند بر بندگان خود دارد.]

و دفاع انسان از خود و از چیزهایی که متعلق به اوست، امری است که هم عقل و هم فطرت انسان بر آن گواهی می‎دهد. بلکه این یک امر غریزی است که حیوانات نیز بر طبق آن عمل می‎کنند و در آفرینش خویش مجهز به اعضا و وسایلی هستند که به وسیله آن از خود دفاع می‎نمایند. و همان گونه که خداوند متعال در وجود انسان و سایر حیوانات برای حفظ بدن میل به غذا قرار داده، بر اساس همان ضرورت در نهاد وی قوه غضب نهاده است تا به وسیله آن از خویش و از چیزهایی که متعلق به اوست دفاع کند. و همان گونه که در بدن گلبولهای قرمز قرار داده تا مواد غذایی را به