صفحه ۲۸۹

این عهدنامه را ابوعبید نیز در الاموال خود با کمی اختلاف آورده است.الاموال 260/_264، شماره 518 در الوثائق السیاسیة نیز همراه با سایر عهدنامه های آن حضرت آمده است.الوثائق السیاسیة 59/_62، شماره 1.

ما این عهدنامه را با همه طولانی بودن آن در اینجا آوردیم به خاطر اینکه قدیمی ترین و طولانیترین عهدنامه سیاسی است که در تاریخ اسلام برجای مانده و سنگ پایه نخستین حکومت اسلامی بر آن استوار شده است.

این عهدنامه دلیل روشنی بر دوراندیشی پیامبراکرم (ص) و عظمت شخصیت سیاسی آن حضرت است، که به وسیله آن همه اهل مدینه از اوس و خزرج گرفته تا یهود مدینه را با همه نزاع و خونریزیهائی که بین آنها بوده با هم هماهنگ نموده و از مجموعه آنان یک قلعه محکم در برابر کفر و شرک ایجاد فرمود و در زیر پرچم و حکومت خویش یک دولت عادله برای آنان بنا نهاد.در متن عربی این عهدنامه شریفه لغاتی آمده است که به توضیح آن می‎پردازیم: ربعة

ناوبری کتاب