صفحه ۲۶۴

امیرالمؤمنین (ع) نیز در حفظ پیمانها و عهدنامه ها حتی با دشمن تأکید ورزیده و لزوم وفاداری به آن را گوشزد فرموده است:

19- ایشان در نامه خویش به مالک اشتر می‎نویسد:

"و اگر پیمانی بین تو و دشمنت بسته شد و یا تعهد نمودی که به وی پناه بدهی، جامه وفا را بر عهد خویش بپوشان و تعهدات خود را محترم بشمار و جان خود را سپر تعهدات خویش قرار ده ! زیرا هیچ یک از فرائض الهی نیست که همچون وفای به عهد و پیمان، مورد اتفاق مردم جهان با همه اختلافی که دارند باشد؛ حتی مشرکان زمان جاهلیت - با اینکه در عقائد و اخلاق از مسلمانان پائین تر بودند - آن را مراعات می‎کردند؛ زیرا عواقب پیمان شکنی را آزموده بودند. بنابراین هرگز پیمان شکنی مکن و در عهد خود خیانت روا مدار و دشمنت را فریب مده؛ زیرا غیر از شخص جاهل و شقی، کسی گستاخی بر خداوند را روا نمی دارد؛ خداوند عهد و پیمانی را که با نام او منعقد می‎شود با رحمت خود مایه آسایش بندگان و حریم امنی بر ایشان قرار داده تا به آن پناه برند و در کنار آن آسوده باشند، بنابراین فساد و خیانت و فریب در عهد و پیمان راه ندارد.

هرگز پیمانی که در تعبیرات آن جای گفتگو باقی بماند منعقد مکن، و پس از محکم کردن و آوردن عبارات صریح از آوردن عبارات سست و قابل توجیه بپرهیز، هرگز نباید قرار گرفتن در تنگنائی که تو را ملزم به پیمان الهی نموده وادارت سازد که برای فسخ آن از راه ناحق اقدام کنی؛ زیرا شکیبایی در تنگنائی که امید گشایش و پیروزی در عاقبت آن داری، بهتر است از پیمان شکنی و

ناوبری کتاب