آیت‌الله منتظری

نگذاشته و نفقه ای به آنان نمی دهد، بر آنان امر و نهی ای ندارد، و پیامبر و امیرالمؤمنین - علیهماالسلام - و [امامهای ] بعد از آنان را خداوند ملزم فرموده که این وظیفه را به عهده بگیرند، پس به همین جهت آنان نسبت به خود آنان سزاوارترین هستند، و چیزی جز همین گفتار پیامبراکرم (ص) سبب اسلام عامه یهود نگردیده؛ زیرا آنان بر خویش و بر عائله خود اطمینان یافتند [که حاکم اسلامی کمبودهای آنان را جبران می‎کند.]"ان النبی (ص) قال: انا اولی بکل مؤمن من نفسه، و علی اولی به من بعدی. فقیل له: ما معنی ذلک ؟ فقال: قول النبی (ص): من ترک دینا او ضیاعا فعلی، و من ترک مالا فلورثته، فالرجل لیست له علی نفسه ولایة اذا لم یکن له مال، و لیس له علی عیاله امر و لا نهی اذا لم یجر علیهم النفقة، و النبی و امیرالمؤمنین - علیهماالسلام - و من بعدهما الزمهم هذا، فمن هناک صاروا اولی بهم من انفسهم. و ما کان سبب اسلام عامة الیهود الامن بعد هذا القول من رسول الله (ص) و انهم آمنوا علی انفسهم و علی عیالاتهم. (اصول کافی ‏406/1، کتاب الحجة، باب مایجب من حق الامام، حدیث 6) در متن این روایت، ضیاع - با فتح - چنانچه در نهایه آمده به معنی عائله است، و - با کسره - جمع ضایع است. و ضمیر مستتر به جمله الزمهم هذا، چنانچه در مرآة العقول آمده به خداوند - متعال - برمی گردد؛ و ضمیر ظاهر به پیامبراکرم (ص) و ائمه - علیهم السلام - و اشاره "هذا" به انفاق و اداء دیون است، یعنی خداوند پیامبر و ائمه را به انفاق و اداء دیون ملزم فرموده است. در قسمت آخر این روایت نکته قابل توجهی است و آن نکته اینکه: یهودیها که از همان اول به فکر مسائل اقتصادی بوده اند وقتی برای آینده خود و فرزندان خود تضمینی اقتصادی به دست آوردند ایمان آوردند. این روایت در واقع یک نوع بیمه را برای افراد تهیدست و عائله مند یادآور می‎شود. (الف - م، جلسه 284 درس)