صفحه ۱۷۱

سیغنینی الذی اغناک عنی ____ و یقضی دیننا رب قریب
آنکه ترا از من نموده بی نیاز ____ ادا کند قرض مرا، اوست چاره سازترجمه ای قریب به مضمون از مترجم.
عمرو بن عاص (و طبق نقل بحار، عمرو بن علاء) می‎نویسد: چون عقیل از امیرالمؤمنین (ع) خواست که از بیت المال به وی بپردازد حضرت به وی فرمود: تا روز جمعه درنگ کن. عقیل تا روز جمعه صبر کرد، امیرالمؤمنین (ع) چون نماز جمعه را بر مردم خواند به عقیل فرمود: نظر تو درباره کسی که به همه اینان خیانت کند چیست ؟ گفت: وی بسیار آدم بدی است. فرمود: تو از من می‎خواهی که به همه اینان خیانت کنم و اموال آنان را به تو ببخشم ؟."

این روایت به نقل از آن حضرت (ع) در بحار نیز آمده است.مناقب ابن شهرآشوب ‏376/1؛ و نیز بحار الانوار ‏113/41، تاریخ امیرالمؤمنین (ع)، باب 107، حدیث 23 در این داستان علاوه بر آموزشهای ارزنده ای که وجود دارد چند نکته بسیار جالب به چشم می‎خورد: 1- اینکه زندگی حضرت امیرالمؤمنین (ع) در زمان حکومت و فرمانروائی تا چه اندازه ساده و بی آلایش بوده که حتی عقیل که از افراد فقیر و مستضعف جامعه است تحمل آن را ندارد. 2- اینکه حضرت به عقیل فرمود: "صبر کن تا حقوقم را بگیرم و مقداری از آن را به تو بدهم" بیانگر این است که حضرت با آن که امام مسلمین بودند بیش از سهمی معین و محدود از بیت المال حقی نداشتند، آن هم به قدری ناچیز بود که عقیل در جواب گفت: اگر همه حقوقت را هم به من بدهی نیاز مرا برطرف نمی کند. 3- اینکه حضرت فرمودند: "من و تو در استفاده از بیت المال مساوی و همانند دیگر مسلمانان هستیم" نشان می‎دهد که رهبران و مسئولین جامعه اسلامی از بیت المال نمی توانند بیش از سایر افراد جامعه استفاده نمایند، و مسائلی نظیر لزوم حفظ شخصیت و حیثیت اجتماعی رهبر و مسئولین و موقعیت سیاسی آنان در برابر دشمنان و... نمی تواند مجوزی برای استفاده بیش از اندازه آنان از اموال دولتی و بیت المال گردد؛ و دقیقا در صدر اسلام نقطه انحراف از همین جا آغاز شد که معاویه در شام به عنوان اینکه حکومت وی هم مرز با بلاد کفر است و باید حیثیت حاکم اسلامی حفظ شود کاخ سبز برای خودش ساخت و با همین توجیه ها بود که خلافت ساده اسلامی به اشرافیت و سلطنت - با حفظ نام خلافت - تبدیل گردید و اساسا ارزش و حیثیت واقعی رهبر و مسئولین نظام اسلامی در همین مردمی بودن و زندگی ساده آنان است. البته به صورت واقعی نه در شعار و تبلیغات. (مقرر)

ناوبری کتاب