صفحه ۱۵۱

7- در نهج البلاغه آمده است که عبدالله بن زمعه که یکی از شیعیان آن حضرت بود در زمان خلافت وی به خدمتش رسید و مالی را از آن حضرت (ع) درخواست نمود، حضرت فرمود:

"این اموال نه مال من است نه مال تو، این از اموال بیت المال مسلمانان و حاصل شمشیرهای آنان است؛ اگر در جنگ با آنان شرکت جسته ای نظیر بهره آنان را داری و الاحاصل دسترنج آنان برای غیر دهانهای آنان نیست."ان هذا المال لیس لی و لا لک، و انما هو فئ المسلمین و جلب اسیافهم، فان شرکتهم فی حربهم کان لک مثل حظهم، و الافجناة ایدیهم لاتکون لغیر افواههم." (نهج البلاغه، فیض 728/، لح 353/، خطبه 232) به طور کلی فئ به معنی برگشتی است از ریشه فاء به معنی رجع. مرحوم کلینی در کافی می‎گوید: خداوند همه اشیاء را برای مؤمن خلق کرده و اموال هنگامی که از کفار به مؤمنین برمی گردد گویا حق آنان به آنان بازگشت داده شده است به همین جهت به آن فئ می‎گویند. (الف - م، جلسه 278 درس)

8- باز در نهج البلاغه در نامه آن حضرت به زیاد بن ابیه [که جانشین نماینده آن حضرت در بصره و منطقه اهواز و فارس و کرمان، یعنی عبدالله بن عباس بود] آمده است:

"من به خدا سوگند می‎خورم سوگندی صادق که اگر به من خبر رسد که تو در اموال عمومی مسلمانان چیز کوچک یا بزرگی را خیانت کرده ای، آنچنان بر تو سخت بگیرم که در جامعه تهیدست، گنه پیشه و کم آبرو معرفی شوی. والسلام."و انی اقسم بالله قسما صادقا لئن بلغنی انک خنت من فئ المسلمین شیئا صغیروا او کبیرا لاشدن علیک شدة تدعک قلیل الوفر ثقیل الظهر ضئیل الامر، والسلام." (نهج البلاغه، فیض 870/، لح 377، نامه 20) فئ مسلمانان غنایم یا خراج است که در اختیار مسلمانان قرار می‎گیرد؛ واژه "وفر" به معنی مال فراوان، و "ضئیل" به معنی ضعیف و لاغر است.

ناوبری کتاب