صفحه ۱۴۵

خود اسراف و تبذیر است. و این کار نام انجام دهنده آن را در میان مردم بلند می‎کند ولی نزد خداوند او را به زمین می‎زند، و هرگز کسی مال خود را در غیر حق خود مصرف نکرد و نزد غیر اهل آن نگذاشت مگر اینکه خداوند وی را از سپاسگزاری آنان محروم نمود، و دوستی آنان متوجه دیگری شد! و اگر در میان آنان کسی ماند که به وی ابراز سپاسگزاری می‎کند و خیر او را می‎نمایاند، بداند که این دروغگوئی و چاپلوسی است؛ اگر روزی پای این شخص بلغزد و به یاری و کمک آنان نیاز پیدا کند، همینان پست ترین دوستان و بدترین خدمتگزارانند.

و هر کس مالش را در غیر حق و نزد غیر اهل آن قرار داد چیزی جز ستایش لئیمان و ثناخوانی نابخردان - تا زمانی که بر آنان بخشش کند - و گفتار افراد نادان که می‎گویند چقدر بخشنده است، با اینکه وی نزد خداوند بخیل است بهره ای نمی یابد، و چه بهره ای حقیرتر و زیانبارتر از این بهره است ؟ و چه کار نیکی کم فایده تر از این کار است ؟!

پس هر یک از شما که مال و ثروتی دارد به وسیله آن صله رحم کند، و میهمانی های نیکو بدهد، و افراد گرفتار و اسیر و درراه مانده را آزاد نموده و یاری رساند؛ زیرا دستیابی به این خصال پسندیده، خوبی های دنیا و سربلندی آخرت را به دنبال خواهد داشت.اتی امیرالمؤمنین (ع) رهط من الشیعة فقالوا: یا امیرالمؤمنین، لو اخرجت هذه الاموال ففرقتها فی هؤلاء الرؤساء و الاشراف و فضلتهم علینا حتی اذا استوسقت الامور عدت الی افضل ما عودک الله من القسم بالسویة و العدل فی الرعیة، فقال امیرالمؤمنین (ع): اتأمرونی - و یحکم - ان اطلب النصر بالظلم و الجور فیمن ولیت علیه من اهل الاسلام ؟ لا والله لا یکوی ذلک ماسمر السمیر و ما رأیت فی السماء نجما، والله لو کانت اموالهم مالی لساویت بینهم فکیف و انما هی اموالهم ؟ قال: ثم أزم ساکتا طویلا ثم رفع رأسه فقال: من کان فیکم له مال فایاه و الفساد، فان اعطائه فی غیر حقه تبذیر و اسراف و هو یرفع ذکر صاحبه فی الناس و یضعه عندالله و لم یضع امرؤ ماله فی غیر حقه و عند غیر اهله الاحرمه الله شکرهم و کان لغیره ودهم، فان بقی معه منهم بقیة ممن یظهر الشکر له و یرید النصح فانما ذلک ملق منه و کذب، فان زلت بصاحبهم النعل ثم احتاج الی معونتهم و مکافاتهم فألام خلیل و شر خدین و لم یضع امرؤ ماله فی غیر حقه و عند غیر اهله الالم یکن له من الحظ فیما اتی الامحمدة اللئام و ثناء الاشرار مادام علیه منعما مفضلا، و مقالة الجاهل ما اجوده و هو عندالله بخیل، فای حظ ابور و اخس (اخسرخ. ل) من هذا الحظ؟ و ای فائدة معروف اقل من هذا المعروف، فمن کان منکم له مال فلیصل به القرابة ولیحسن منه الضیافة و لیفک به العانی و الاسیر و ابن السبیل، فان الفوز بهذه الخصال مکارم الدنیا و شرف الاخرة ." (فروع کافی ‏31/4، (چاپ قدیم ‏170/1) کتاب زکات، باب وضع المعروف موضعه، حدیث 3) در متن عربی این روایت "ازم عن الکلام" از باب ضرب به معنی سکوت کردن و سخن نگفتن است.

ناوبری کتاب