صفحه ۱۱۳

را نگهداری نموده سپس به زیادتر از قیمت آن به فروش برساند، و انگیزه وی ایجاد تنگنا بر مردم باشد."موسوعة الفقه الاسلامی ‏195/3، در احتکار.

ولکن بیشتر کلمات اصحاب ما امامیه به ویژه متقدمین آنها مطلق است و صورت خریدن کالا و غیر آن را شامل می‎شود. چنانچه بیشتر روایات باب هم مطلق است. بله در یکی از دو صحیحه حلبی از امام صادق (ع) آمده بود:

احتکار تنها آن مورد است که طعامی در شهر خریداری نمائی در حالی که غیر از آن در شهر وجود نداشته باشد و نگهداری کنی."وسائل ‏315/12، ابواب آداب تجارت، باب 28، حدیث 1

و ظاهر کلمه "تنها=انما" حصر است، چنانچه مفهوم "خریداری" در صحیحه حناط نیز آمده بود: "حکیم بن حزام هرگاه به مدینه طعام وارد می‎شد همه آن را خریداری می‎کرد..."وسائل ‏316/12، ابواب آداب تجارت، باب 28، حدیث 3 و موضوع در خبر ابی مریم نیز "خریداری طعام" بود.وسائل ‏314/12، ابواب آداب تجارت، باب 27، حدیث 6

البته به نظر ما حصر در صحیحه حلبی در مقابل فقره دوم روایت است که می‎گوید: پس اگر در شهر طعام یا متاع دیگری وجود داشته باشد اشکالی ندارد که کالای خود را برای سود بیشتر نگهداری نمائی. و در مقام بیان اینکه ملکیت وی از راه خریداری باشد نیست. پس در روایت ذکر "خریداری" برای مثال و غلبه است؛ زیرا غالبا طعام از راه خریداری جمع می‎شده. و گواه بر همین مطلب است اینکه در صحیحه دیگر حلبی عنوان "خریداری"وسائل ‏313/12، ابواب آداب تجارت، باب 27، حدیث 2 نیامده است با اینکه ما گفتیم: ظاهرا این دو روایت به خاطر "وحدت راوی" و "وحدت مروی عنه" و "وحدت مضمون" یکی است.

ناوبری کتاب