آیت‌الله منتظری

یادداشت مترجم

ماهیت واقعی هر حکومت را میزان وفاداری و پایداری رهبران و کارگزاران آن بر اصول و آرمانهای اعلام شده و کیفیت عناصری که از آنها برای اداره نظام استفاده می‎گردد مشخص می‎کند؛ در حقیقت برای اداره نظام داشتن ایدئولوژی و برنامه روشن و قوانین مدون کافی نیست بلکه این تنها مقدمه و راهنما برای پیشرفت و پیمودن راه است؛ آنچه شعارها و قوانین را از نوشته و گفتار به مرحله عمل درمی آورد و اثر آن را برای همه عینی و ملموس می‎سازد چگونگی برخورد عملی رهبران و کارگزاران براساس آن نوشته و گفتارهاست، که طبعا قضاوت مردم و در نهایت قضاوت تاریخ را به دنبال خواهد داشت.

مشکل کار و مبدأ انحراف نیز دقیقا در همین مرحله نهفته است؛ زیرا عامل اصلی پیدایش و تداوم دولتها و حکومتها انسانها هستند؛ و در عمق جان و ضمیر ناپیدای انسان از "خداخواهی" تا "خودخواهی" - با اینکه در دو قطب متضاد هستند - فاصله چندانی نیست؛ و نفس اماره و عطش قدرت همواره کارهای ناشایست را در نظر انسان زیبا جلوه می‎دهد و در آوردگاه "عقل" و "هوی" در بسیاری موارد - الا مارحم الله - عقل مغلوب هوی می‎گردد و این کج منشی در کردار و رفتار و برخوردهای برونی بروز و ظهور پیدا کرده و در جامعه گسترش می‎یابد و با توسل به امکانات مالی و تبلیغاتی