صفحه ۱۰۱

بلی در سنن ابی داود آمده است:

"از احمد پرسیدم احتکار چیست ؟ گفت: هرچیز که زندگی مردم بدان بستگی دارد."سنن ابی داود ‏243/2، کتاب اجاره، باب نهی از احتکار.

و شاید مراد او در این عبارت چیزی اعم از آذوقه و سایر مایحتاج انسان باشد. در کتاب بدایع الصنایع کاشانی که در فقه حنفیه است آمده:

"احتکار نزد ابویوسف در هر چیز که به زیان عموم مردم است جریان می‎یابد، چه خوراکی باشد و چه غیر آن؛ و نزد محمد احتکار جز در غذای انسان و علوفه چهارپایان جریان نمی یابد، چیزهایی نظیر گندم، جو، کاه و یونجه."بدایع الصنایع ‏129/5، ابوحنیفه دو تا شاگرد معروف داشت: یکی قاضی ابویوسف است و دیگری محمد بن حسن شیبانی که نوعا فقه حنفیه را از این دو نفر نقل کرده اند. (الف - م، جلسه 181 درس)

و در مدونة الکبری که در فقه مالکی است آمده است:

"و از مالک شنیدم که می‎گفت: احتکار در هر چیزی است که در بازار وجود دارد، از طعام و کتاب و روغن زیتون و همه چیزها و پشم و هر چه که به بازار لطمه بزند. و گفتم: آیا در روغن و عسل و رنگ صباغی و همه چیزها جریان دارد؟ مالک گفت: اگر کسی اینها را احتکار کند از آن جلوگیری می‎شود، چنانچه اگر حبوبات را احتکار می‎کرد. گفتم: اگر احتکار وی زیانی به بازار وارد نیاورد؟ گفت: چنین عملی مانعی ندارد، در صورتی که به بازار زیانی وارد نیاورد."المدونة الکبری ‏290/3، باب ماجاء فی الحکرة . این مطالب را عبدالرحمن بن قاسم که شاگرد مالک بوده از وی نقل می‎کند و مالک در آن زمان فقیه حجاز بوده است و ابوحنیفه فقیه عراق و اتفاقا هر دو در زمان امام صادق (ع) زندگی می‎کرده اند، و هردوی اینها در باب احتکار قائل به تعمیم بوده اند، و روایات حصر کننده در همین زمان صادر شده است، و در مقابل آنان است که امام (ع) می‎فرماید: لیس الحکرة الا... (الف - م، جلسه 181 درس)

ناوبری کتاب