آیت‌الله منتظری

...اما اینکه گفته می‎شود: می‎توان جای جوانان را از سالمندان جدا کرده و هر کدام از آنها را در زندان جداگانه ای نگه داشت، این نیز هرگز نمی تواند راه چاره باشد، چون آمار نشان می‎دهد که بیشترین بزهکاران از افراد جوان هستند، و آمیخته شدن جوانانی که برای نخستین بار به زندان می‎آیند با افراد باسابقه موجب شیوع فساد است.

کیفر دادن از طریق زندان مبتنی بر این فرض است که زندان موجب تنبه و پشیمانی شخص مجرم می‎گردد، لکن واقعیت خارجی برخلاف آن است، عملا ثابت شده است که زندان از نظر ایجاد پشیمانی هیچ گونه تأثیری در نفوس مجرمین ندارد.

کیفر زندان علاوه بر اینکه نسبت به جرائم بازدارنده نیست، خود زندانیان را نیز فاقد احساس مسؤولیت می‎گرداند، و بذر گرایش به بیهوده گذرانی را در وجود آنان می‎کارد؛ چرا که شمار زیادی از زندانیان مدت بلندی را در زندان می‎گذرانند و در آنجا خوراک، پوشاک و دیگر وسائل گذران زندگیشان آماده است، بدون اینکه کمترین زحمتی در این راه متحمل شوند؛ از این رو بیکاره بار آمده و به تنبلی و بیهوده گذرانی عادت می‎کنند...، در نتیجه هر نوع احساس مسؤولیت نسبت به خود و خانواده شان در وجود آنان می‎میرد. اینان وقتی که از زندان بیرون می‎آیند بعد از اندک مدتی کوشش می‎کنند دوباره به زندان برگردند، البته نه به خاطر علاقه مندی به بزهکاری بلکه به دلیل اعتیاد به بیهوده گذرانی و تنبلی.من یادم هست که در اواخر دوران رضاخان و در جنگ جهانی دوم در اصفهان نان خیلی کم بود، به گونه ای که آدم می‎بایست یک تا دو ساعت در صف می‎ماند تا یک نصفه نان به او بدهند، صفها شلوغ می‎شد و مردم مدتها در زحمت بودند، از آن طرف می‎دیدیم که پاسبانها می‎آمدند و نان می‎گرفتند تا برای زندانیان ببرند، یعنی آنها عاطل و باطل در زندان خوابیده بودند و نانشان به راحتی به دستشان می‎رسید، که برخی ها در آن شرایط می‎گفتند ای کاش ما هم زندانی بودیم. (از افاضات معظم له در جلسه 239 درس فقه)