آیت‌الله منتظری

اطلاعاتی ویژه برای مراقبت مأمورین دولت به وجود آورد. و این مطلبی است که از نامه امیرالمؤمنین (ع) به "مالک اشتر" نیز استفاده می‎شود که قبلا آن را یاد کردیم؛ آن حضرت به مالک دستور فرموده است: برای تجسس از احوال کارگزاران دولتی تحت نظر خود بازرس مخفی و جاسوس بگمارد، در صورتی که در همان حال خود آن حضرت نیز در عرض آنها عیون و جواسیس خاص خود را داشته است. در هر صورت در حکومت اسلامی محور اصلی نظام خود امام مسلمین است و او باید تصمیم بگیرد، و نسبت به همه امور اطلاعات نظارت کامل داشته باشد.

در اینجا برای هرچه بیشتر نشان دادن اهمیت اطلاعات و نقش آن در سرنوشت رژیمها، و اینکه عدم بذل توجه لازم و کافی به آن از طرف شخص زمامدار موجب خطرات مهلکی برای ملک و حکومت می‎تواند باشد، یک نکته جالب تاریخی راجع به علت سقوط حکومت بنی امیه نقل می‎کنیم: مسعودی مؤلف کتاب "مروج الذهب" به نقل از مقری می‎نویسد:

او پاسخ داد: ما به لذت جویی های خود پرداخته و از پرداختن به آنچه در جامعه لازم بود بازماندیم، در نتیجه به رعیت و ملت ستم رفت و ملت از ما مأیوس گردید و به سوی غیر ما گرایش یافت. به خراج پردازان و مالیات دهندگان ما اجحاف شد و آنان نیز به ما پشت کردند، در نتیجه این کارها کشور رو به ویرانی گذارد و وجهی به خزانه نرسید و خزانه ما از بودجه و بیت المال تهی گردید، ما به مأموران و وزیران خود اعتماد کردیم اما آنان آسایش و سلامت خود را بر منافع ما مقدم داشتند، و بدون نظر ما کارهایی را انجام دادند اما اخبار آن را از ما پنهان داشتند، و حقوق نظامیان و سربازان ما به تأخیر افتاد. در نتیجه بی میلی و نافرمانی آنان نسبت به ما افزوده شد، دشمنان ما آنان را به سوی خود فراخواندند و آنان نیز پاسخ مثبت داده و با آنها برضد ما هم داستان شدند و به جنگ ما آمدند، پس وقتی به جنگ دشمن رفتیم به دلیل کمی یارانمان شکست